Godebald, bisschop van Utrecht
139. 1579 april 8150. Carel Martens ten gunste van de pastorie van Wilnis, 1633 mei 15. Afgelost, 1649135. 1735 (nr.41)136. 1760 (nr.3)2502. Verklaring door het Keulse Domkapittel aan het Utrechtse over de daar van kracht zijnde gebruiken omtrent de verhouding van de kanunniken tot de bisschop en andere aangelegenheden, ca. 1120. Afschrift, (1e helft 14e eeuw)Petrus Winsem, laicus Jacomina Hartevelt 8 Kal. ob. Domina Sophia abbatissa Aleydis Strijpe, monialis huis loci Gisbertus Gruter, laicus Cristina Proeys, monialis Margareta Boetbergen, laica 7 Kal. dec. ob. Dominus Johannes, abbas Ernestus van Meerthen, laicus Wilhelmus Foeyt, laicus Dominus Wilhelmus Taet van Amerongen, canonicus 6 Kal. ob. Domina Gertrudis, priorissa Elsabe Spiker, monialis Hadwigis Zulen, laica Elisabet Eyl, monialis 5 Kal. Margarita de Colonia, monialis Elisabet de Camerick, laica Elisabet de Veno, monialis huius loci Dominus Johannes Lannoy, abbas 4 Kal. Dominus Walterus, abbas 3 Kal. Elisabeth de Teylingen, monialis Elisabeth Schonouwen, monialis Martinus Zulen, laicus Egidia Pijck, monialis Prid. Kal. dec. Clementia Asselt, puella Mechtildis Amersfort, laica Johannes Erp, laicus Domina Beatrix, priorissa Zoudenbalch Agata Hardenbroeck, laica KAL. DECEMBR. Depositio domini Werneri, episcopi Florentius Blockhoven, laicus Engela Vronestein, monialis huius loci Mechtildis Groenestein, priorissa huius loci 4 Non. decembr. Elisabet Verborch, laica 3 Non. Johannes Schonauwen, sacerdos Prid. Non. ob. Dominus Matheus, abbas Wilhelmus Gremert, conventualisvir geniculans coram tutelari divo, * cum hoc in aurea area epitaphio: In 't jaer ons Heeren MCCCXCIII, den XIII dach van october, sterft Gosen ten Hove, neve heer Roberts van Wissche. Bidt voor de ziel. Ex Molano, libro 1, capite 14, De canonicis , videtur: 'Sub Godeboldo episcopo prima prebenda data esse decano Maioris ecclesiae, iuxta commune consilium prioratus sui in laboris temporalis consolationem. Coloniensi ecclesia refragante, sed tamen post eo accederet ut idem imitaretur.' . Molanus 1587 , Liber 1, caput 14, pag. 44: ‘Sub Godebaldo episcopo prima praebenda data esse decano Maioris ecclesiae, iuxta commune consilium prioratus sui in laboris temporalis consolationem. Coloniensis ecclesia rescripsit'. Sed tamen post eo accederet ut idem imitaretur. Cassander, caput 26, dicebat 'manere tamen vestigia communis ac canonicae vitae in aedificiis et nominibus.' . Cassander 1616, Caput 26, dat wil zeggen Articulus XXV De monachatu (et) De canonicis, 1009-1010) '... manent tamen vestigia huius communis & canonicae vitae, sed in aedificiis ac nominibus tantum.' collapsam, quam dormitorium vocant, reverenda domina Henrica de Erp, anno a nativitate Domini M o DXXXVI, temporibus sanctissimi in Christo patris ac domini Pauli papae III, imperante gloriosissimo atque victoriosissimo Carlo imperatore V, necnon et reverendissimi patris domini Georgii ab Egmonda, Traiectensis ecclesiae episcopi LX, expensis conventus huius restaurari fecit. Quae prius etiam anno XIX campaneriam ecclesiae turrim a fundamentis erexit. Ex cuius structurae elegantia mota, domicella Mechtildis de Ridder de Groenestein, predicti istius caenobii priorissa, circuitum domus capitularis, scabellis sedibusque ligneis e tabulis querneis ornari fecit. Chronographia huius conventus: Ad laudem et Christi servandam relligionem, Anno milleno quingentesimo quoque sexto, X ter his iunctis sub Carlo caesare Quinto, De Arp Henrica, claustri prudens abbatissa, Expensis cuius fundamen condidit istud. [De toren] De turre . Op deze pag. komt naast elkaar turre en turri voor als ablativusvorm; turri is de gangbare vorm. huius templi quae maxima mole ad summam altitudinem perducta est, quo tempore inchoata, quo item perfecta fuit, hi versus ibidem incisi, indicant: Doe men screef MCCC twintich ende een, wert van mijn geleyt den eersten steen. Als men screef MCCC twe ende tachtich was ik volmaect soe men nu siet warachtich. et M, ter C, bis X, semel I, Paulique Johannis . Petrique is in het hs. onderstreept (dat wil zeggen doorgehaald) en Johannis is er bovengeschreven. In werkelijkheid staat er 'festo Paulique Johannis' (zie Haslinghuis en Peeters 1965, 457). Haslinghuis en Peeters 1965, verwijst aldaar naar Muller 1906 (1) 170, waar ook nog een derde gedichtje staat. Turris adaptatur qua Traiectum decoratur. In coemiterio lapides sepulcrales duos vidi colore caeruleo cum marcellis, latomos ibi sepultos indicantibus, cum his signis et literis in vivo lapide ad exteriorem templi parietem: * Anno MCCCC LXXXVIII sterft Jacob Gielissoon, steenhouder, ende leyt hier begraven: bidt Godt voor de siel. In 't jaer MCCCC LXXXVIIII, den V in junio, sterft Sweer Hendricx, steenhouwer. Op een sarck dicht daerbij staen deese woorden ende wapen: Anno MCCCCLXXV sterft Jacob van der Borch, meyster in den Dom was, bidt voor de siel. * Ad portam templi occidentalem sub turri legitur sequens epitaphium, vulgari lingua non iniucundum temporis simplicitate: Daer men gaet nae Sunte Salvatoor Onder den Domstoorn, daervoor Men bootscapt van Jesus, Daer leggen drie, die heeten aldus: Henricus Gruter, Reimburch, Mechtelt. Maria neemp se in u gewelt. MCCCLXXX ende drie, Soo sijn sij als ick besie. . Haslinghuis en Peeters 1965, 458 leest (in het andere hs.) 'Remburch', en 'als elck' i.p.v. 'als ick'. Bij den uuytganck iuxta meridiem est in lapide ad parietemepiscopatus fuisse sculpta, ex relliquiis apparebat non tamen a Godebaldi aevo. [Vrouwenklooster te De Bilt] Extra portam Albanam olim virginum monasterium fuit, Vrouwenclooster vulgo dictum, quod cum monachorum vicino caenobio in Oostbroeck, fundatum circa annum Christi 1125 a Godefrido episcopo fuit, inchoatum prius ab Hermanno et Theodorico, militibus, et a Mechtilda, imperatrice, anno 1122 dotatum. Hae virgines primum ministerio monachorum destinatae, paulo post ab iisdem seperatae et suis muris inclusae, ut ex fundationis literis videre est. Nuper vero cum bellum cum Hispanis atrox admodum ferueret, virgines alias sibi intra urbis moenia aedes fecerunt, et monasterium hoc deiectum fuit cum Laurentiano virorum in Oostbroeck collegio, etsi nonnullae ibidem adhuc relliquiae spectentur. In ruinis enim templi lapis sarcophagus spectatur, cum sequentibus signis et inscriptione. In limbo: * Anno XV c LI, den XI dach in december, sterft de eersame joffer Elisabeth Schenck van Nydecken, weduwe van zalige . Met onduidelijk afkortingsteken. Ot van Bijlant. Lapis est subcineritius. In alio lapide: * Inscriptio legi non poterat, et signa vix internosci. In quodam conclavi haec vitrorum insignia supersunt. * In cruce quadam ex lapide ceruleo legebantur sequentia: Joffrou Fye ende Alijt van Malsen, joffrou Clemens van Loenen ... In alio lapide sarcophago subalbo: Hier leit begraven die eerbare joffrou Hendrick van Erp, vrou van dit clooster was, en sterft anno MV c XLVIII, den XXVI december. Onder op de selve sarck staen dese wapenen. * Inscriptio, olim posita in monasterio dominarum ad Biltam, nunc in tabula in refugio civitatensi. Godebaldus, 24 episcopus ecclesie Traiectensis, temporibus Innocentii papae 2, Lothario 2 imperatore, anno Domini MCXXI, monasterium istud ad honorem omnipotentis Dei genitricis Mariae, semper virginis, et gloriosi levitae Christi ac martyris sancti Laurentii fundavit, dotavit atque construxit. Cuius partem vetustate [Laurensabdij te Oostbroek ] Laurentianum monasterium in Oostbroeck, loco suburbano Traiectensi, fundatum olim circa annum 1122 a Mechtilde, imperatrice, ut folio precedente expressum est. De qua fundatione et subiectione monialium in Oostbroeck, vide a. literas Ludolfi, 1 abbatis sancti Laurentii, in Nova Bethlem, b. de anno 1223 sub Godebaldo episcopo etc., c. authenticas Wilibrandi episcopi anno 1231 ad petitionem Henrici abbatis traditis, ordinis sancti Benedicti, tam stricte olim observati, ut carcer ordinis diceretur. Ex quo prodiit praeter alios, Robertus abbas Tutiensis caenobii, vir doctissimus, quod monumenta ab eo relicta orbi testantur, qui obiit sub Lothario 2 o imperatore, . Lees 3 o . cuius obitum in annum 1138 referunt. Hoc monasterium integrum puer adhuc vidi et carbones ibi Laurentianae mortis instrumenta ceu reliquias. Cum vero deflagraret bellum Hispaniarum, ne civibus noceret, 14 aprilis venditae materiales caenobiorum utriusque anno 1580 consentiente, ut ferunt, abbate Oostbroecano. Et cum adhuc quaedam ruinae et inutiles relliquiae, ad annum usque 1612 superessent, hae eodem anno mense maio venditae, ita ut praeter portam et turrim ac praedium suburbanum sive rusticum, iam nihil ultra supersit. Vidi ibidem tam in vitris quam aliis locis expressa, haec insignia: A.L.N. * In lapide vero sarcophago absque inscriptione, haec signa: J.R. * J.R. Ex ruinis monasterii in urbe conspectis, descripsit G. Lap, iurisconsultus: Anno Domini millesimo centesimo vicesimo octavo, id. novembris, obiit reverendus dominus, dominus Godeboldus, XXIIII episcopus Traiectensis, ex Frisia oriundus, qui sedit annis sedecim, hic sepultus, cuius anima requiescat in pace. Urna in qua ossa eius iacuerant, ad caput lupum ad pedes crucem videbatur habuisse. Ibidem itidem signa [Vrouwenklooster te De Bilt] Dominus Herbernus de Jutfaes, canonicus Catarina Lanscroon, laica Henrica Amerongen, laica 3 Id. novemb. Sophia Wael van Vianen, laica Gisbertus van Hardenbroeck, laicus Prid. Id. Depositio domini Godeboldi, episcopi Traiectensis et domini Hartberti, Traiectensis episcopi Elisabet Vloten, monialis Johannes Ridder, laicus Aleydis Hardenbroeck, laica 18 Kal. decemb. Theodoricus de Erp, sacerdos 17 Kal. Giselbertus d' Over de Vecht, laicus 15 Kal. ob. Dominus Theodoricus, abbas huius loci Dominus Petrus, abbas Magdalena de Wael van Vronestein, monialis nostri loci Gerardus Eck, laicus Ludovicus Zolms, laicus 14 Kal. ob. Dominus Walterus, abbas Maria Tuyl, monialis Clementia Oem 13 Kal. ob. Dominus Arnoldus, abbas Eufemia Colen, monialis Hildegondis Vos, laica 12 Kal. Jasperus Vermeerten, laicus Henricus Valckenaer, laicus Thomas Buren, laicus 11 Kal. Sophia Lodesteyn, monialis huius loci Domina Frederica Maern, priorissa huius loci Margarita Jutfaes, monialis Franciscus Zuylen, laicus Dominus Loeffridus Gritterswijck, miles et commendator X Kal. Odulfus de Zulen de Natewisch, laicus Mechtild Spierinck, priorissa huis loci Dominus Hugo Braem, decanus Johanna Zolms, laica Catarina Bredero, abdisse 9 Kal. Petrus Ruysch, laycus Sara Hardenbroeck, laica Jutta Zolms, laica
subject
Godebald, bisschop van Utrecht
label
Godebald, bisschop van Utrecht