NL-UtHUA_A100824_000009.jpg
In de marge [Sanctus Wilbrordus obiit anno Domini VII c XXXVI VII Idus Novembris postquam rexisset ecclesiam Traiectensem per XL annos, sepultus est…] Door rigoureus wegsnijden van de bovenrand bij een restauratie is de regel tekst ‘Sanctus Wilbrordus … sepultus est’ doormidden gesneden. Aangevuld en opgelost met behulp van de transcriptie van S. Muller Fz. (HUA, papieren van Mr. S. Muller Fz., inv.nr. 34-a, p. 6) en door vergelijking met Beka (1973), 21. in monasterio Optranerensi ordinis Sancti Benedicti, quod Sanctus Wilbrordus fundavit et dotavit eciam cum bonis suorum discipulorum, scilicet Sancti Adelberti, qui fuit primus archidiaconus Traiectensis. Quiescit corporaliter in Egmonde. Werenfridus convertebat Batuam, in Westvoert. Quiescit in Elst, ubi Sanctus Wilbrordus fundavit ecclesiam unam in honore Sancti Salvatoris. Alii condiscipuli in diversis mundi partibus predicaverunt et multos ad fidem Christi converterunt etc.[IX.] Albricus [X.] Lutgerus In de marge Oriundus de Oesterfrisia, instructus in Anglia – tempore Sancti Gregorii, pape, Sancti Augustini et Melliti Angliam converterunt – tempore Sancti Egberti archiepiscopi Nor- thumberlandie, quem seque- batur in Yerlandia a quo diaconus fuit, presbyter anno Domini VI c atque XC Wilbrordus cum XI sociis missus fuit ad predicandum, scilicet cum Sytberto, Livino, Wineboldo, Ewal- dis, Werenfrido, Marcellino, Adelberto, origine regali [na-] to Anglie, Saxonibus seu Frisoni- bus. Non potuit convertere Rabodum regem Frisonum a rege Puppino victum. Anno Domini VI c XCIII ve[nit] ad Traiectum et prope ecclesiam Sancti Thome tunc destructam fecit oratorium in honore Sancte Crucis, in quo primo consecravit fontem baptismalem. Anno VI c XCV modo ad rogatum regis Puppini ivit Romam et Sergius papa consecravit eum in archiepiscopum nomine Clemente. Reversus Traiectum fabricari fecit ecclesiam cathedralem quam ipse consecravit et benedixit ponendo in canonicos regulares. Post mortem regis Rab[odis] tyrannis infidelis Wilbrordus publice in Frisia multos [con-] vertit, et multa miracula [fe-] cit. [In de marge] Iste sanctus confessor fuit discipulus Sancti Bonifacii ab etate XV annorum usque ad martirium Bonifacii qui, antequam ivit ad locum martirii, eum episcopum Traiectensema quem episcopatum rexit prudenter et salubriter longo tempore. Tandem factus fuit paraliticus et decessit in ecclesia Sancti Salvatoris anno Domini VII c LXIII VIII kalendas septembris. [In de marge] Et hoc predixit Sanctus Gregorius ante obitum suum. Iste fuit primo electus in canonicum Traiectensem propter eius virtutes et postea in coadiutorem Gregorii ipso facto parali- tico. Iste Albricus fuit de Anglia oriundus et tempore suo misit Sanctum Lugerum episcopum Monasteriensem ad Frisiam ad predicandum ibidem fidem Christi et ad delendam ydolatriam.Item anno Domini VII c LXXXIII inventa fuit tumba in civitate Constantinopolitana cum defuncto et tali scriptura: Christus nascetur de virgine et credo in eum. O sol, tu relucebis super me, quando Constantinus et Herenus erunt imperatores . [In de marge] quintus episcopus Traiectensis electus fuit, gloriosus doctor Frisonum, et plures ad fidem Christi convertit. Et in pace et sepultus fuit in ecclesia Sancti Salvatoris cum sanctis patribus predecessoribus suis episcopis. Et tempore suo fuit largus et pius elemosinarius et Frisonice genti predicator inclitus. [In de marge] sextus episcopus prudens et sanctus vir, predicator verbi Dei. Hoc tempore, scilicet anno Domini VIII c Romani captivarunt papam Leonem in processione euntem in die Sancti Marci ewangeliste, et eruerunt oculos eius et amputaverunt linguam eius. Sed Deus reddidit sibi visum et loquelam. Predictus episcopus obiit anno predicto VII kalendas septembris, et est sepultus cum predecessoribus sanctis episcopis in predicta ecclesia. [In de marge] septimus episcopus Traiectensis fuit Deificus homo, benivolus, humilis et sapiens clericus. Tempore suo, scilicet anno Domini VIII c et XV , papa Stephanus venit ad Franciam in civitate Remensi et ibi dedit regi Ludovico imperialem benedictionem et eius contho- rali regine. Et illa mortua recepit in uxorem Judith, filiam ducis Bavarie, consanguineam suam, et propter hoc prohibitum matrimonium sanctus Fredericus episcopus sequens fuit interfectus. De ista Judith genuit filium nomine Karolum, qui fuit rex et imperator, et de isto primus comes Hollandie fuit in dominio investitus in vasallum et in feudo masculino. Episcopus senex obiit III nonas octobris et sepultus cum aliis. [In de marge] Iste iuvenis fuit oblatus sancto collegio et bene instructus aba episcopo Rixfrido et ab eo ordinatus. Et [post] eum fuit electus in episcopum ad rogatum imperatoris qui venit ibi cum sua coniuge prohibita. Quia consecratus fuit presente imperatore Ludovico, quem redarguit propter suum prohibitum coniugium. Item misit Sanctum Odulphum in Staveren et metivit ad Wallacriam et obiit anno Domini VIII c XXXVIII , XV kalendas mensis augusti. [In de marge] nonus episcopus frater fuit Sancti Frederici predicti episcopi et martiris. Fuit plenus virtutibus et largus, obiit XVIII kalendas decembris et sepultus prope Sanctum Fredericum in cripta ecclesie Sancti Salvatoris. [In de marge] decimus episcopus Traiectensis, homo sancte vite et egregius doctor, obiit nono kalendas maii et sepultus est in ecclesia Sancti Salvatoris cum duobus predictis episcopis. [In de marge] Nota: quod tempore Hungeri, episcopi sequentis, anno quinto sui regiminis supervenit primus comes Hollandiae Theodericus qui fuit de regali prosapia Francigenarum oriundus. Vir valde famosus et in gestis exercitii militaris multum commendatus. Propterea anno Domini DCCC o et LXIII o Karolus dictus calvus, rex Francorum et imperator Romanorum, filius Ludovici Pii, filii Karoli Magni, ad instantiam comitis Haganonis tradidit ecclesiam Egmondensem predicto Theoderico et Kinhem et Zuitgerdehaga usque Fortra- pacha [per] paginam specialiter privilegio roboratam anuli regalis ut iure feodali possideret eandem dicionem, et Danos e Romano imperio profugaret, qui tunc Hollandiam actualiter […][I.] De volgnummers van de bisschoppen is aangebracht door hand B en begint op fol. 2v. Sanctus Willibrordus procurante Puppino rege Francorum a papa Sargio, qui tunc prefuit sedi Romane et deces-sit, anno Domini sexcentesimo nona- gesimo quinto fuit in archiepiscopum consecratus et Clemens vocatus. Hic Willibrordus defuncto Puppino per Karolum dictum Martel, filium Puppini, qui sibi Alemanniam et Frisiam manu forti subiugaverat et Rabodum, regem Frisonum in Traiecto tunc residentem, a suo regno expulerat, in dicta civitate Traiectensi episcopus constitutus est privilegiaque ei largissima et ipsi ecclesie sunt donata. Hic Willibrordus cum suo sancto sodalium et clericorum comitatu terras visitavit vicinas et per suam et suorum sanctam conversationem et predicationem plurimos ad fidem convertit catholicam.[II.] Sanctus Bonifacius per papam Gregorium sic vocatus et in archiepiscopum Magun- tinensem ordinatus, ante Winfridus nominatus. Et in sancto comitatu Beati Willi- brordi XIII annis conversatus, demum ad regimen Traiectensis assumptus dyocesis. Qui tempore vite sue beato Gregorio Traiectensem dyocesim commisit et transtulit se in Doc- kinchem ad predicandum nomen Christi. Et ibi cum LII fidelibus martyrizatus est. Sed corpus eius postea in Traiecto cum ceteris corporibus secum martirizatorum est reductum [In de marge] in ecclesia Sancti Salvatoris, quam ipsemet fundavit prope oratorium Sancte Crucis, fundatum a Sancto Wilbrordo. Martirium recepit cum suis in opido Stockem. Quiescit in Fulden in monasterio ordinis Sancti Benedicti in dyocesi Maguntino, quod ipsemet fundavit. Fuit secundus archiepiscopus Traiectensis. Obiit anno Domini VII c LII nonas mensis junii.[III.] Sanctus Gregorius per triduum mortem suam ante predixit et ad altare ductus, corpore Christi sumpto, statim expiravit.[IV.] Albricus , qui fuit vir prudens et sapiens, ad episcopatum Traiectensem postea est assumptus. [V.] Theotardus [VI.] Erwackerdus [VII.] Ryxfridus [VIII.] Sanctus Fredericus in cripta apud Sanctum Salvatorem ante altare interfectus est et ibidem sepultus est. Hic Fredericus predixit, qualiter tota dyocesis esset devas- tanda. Unde Dani illam civitatem, que ‘Duurstat’ vo-cabatur, totaliter devastarant. Insuper et civitatem, que tunc ‘Trecht’ vocabatur, nunc vero Wiltenborg, eciam totaliter devastarant, et postea per Baldricum episcopum civitas que ‘Utrecht’ vocatur, reedificata est.