84643. Tractaet van 't ampt en de authoriteyt eener hoogher christelicker overheydt, in kerckelicke saecken / ghestelt door Johannem bedienaer des H. Euangelijm in s' Graven-Haghe Wtenbogaerdt. - In s'Graven-Haghe : by Hillebrant Iacobsz, drucker ordinaris der Heeren Staten s'Landts van Hollandt ende West-Vrieslandt, 1610. 6, [10], 136 p.: 18 cm. - . - Met noten in de marge. - Sig 4º:n6 (*)4 A-R4. - In convoluut PK : REM K2005-78 (1) Collectie Remonstrantse Gemeente (III-3). - In 1610 kregen de godsdienstige tegenstellingen voor het eerst een openlijke politieke signatuur. Men vindt deze al in de formulering van de door de aanhangers van Arminius bij de Staten van Holland ingediende Remonstrantie (waarin in vijf artikelen de Arminiaanse geloofsbelijdenis werd neergelegd), maar vooral in het Tractaet van't ampt ende authoriteyt eener hoogher christelicker overheydt, in kerckelicke saecken van ds. Uytenbogaert, die na Arminius' dood de leider der Arminianen werd. Met hun dringend beroep op de Staten om in de godsdienstgeschillen in te grijpen (door middel van opdracht tot revisie van de belijdenisgeschriften, die de calvinisten naast de bijbel als absoluut bindend beschouwden), erkenden de Arminianen de overheid als ook in kerkelijke aangelegenheden beslissingsbevoegd. Anders dan de aanhangers van Gomarus, die een zuiver kerkelijke behandeling van de geschillen wensten, zonder enige bemoeienis van de overheid, verzochten zij hiertoe om een (provinciale) synode ‘onder autoriteit, praesidentie, beleid, mede-oordeel en moderatie’ van de Staten. Uytenbogaerts Tractaet, opgedragen aan diezelfde Staten, diende om het recht van beroep op de wereldlijke overheid in dezen te verdedigen. Het werd een door velen toegejuichte én verguisde kritische studie over de drie mogelijke relaties tussen kerk en staat in verschillende staatssystemen.