Introductie
De ontvangstregisters van de Zeeuwse Tol over de jaren 1584-1805 vormen een unieke serie. Hiermee is het mogelijk de handelscontacten en goederenstromen in de Zeeuwse delta in beeld te brengen. De registers zijn in het kader van een Metamorfozeproject gedigitaliseerd en in te zien via de website van het Zeeuws Archief. Een viertal vrijwilligers heeft een selectie van de tolrekeningen bewerkt. Genoteerd zijn: de datum, het schip, de schipper/handelaar, plaats van vertrek of aankomst, de goederen, de tolheffing, eventuele bijzonderheden. Deze gegevens zijn eveneens gepubliceerd op de website, en via Zeeuwen gezocht.
De Zeeuwse Tol-bron kent wel een beperking: de meeste poorters van Hollandse en Zeeuwse steden hoefden in Zeeland geen tol te betalen. Andere steden, zoals Utrecht en Breda, kochten de tolverplichting af. De meeste tolplichtigen zijn schippers en handelaren uit de Zuidelijke Nederlanden.
Onlangs zijn de gegevens uit de Zeeuwse Tol database omgezet naar Linked Data, een methodiek om gegevens op een gestructureerde, betekenisvolle manier toegankelijk te maken. Linked Data is bedoeld voor machines, voor applicaties die de data willen verwerken, maar niet voor mensen. Daarom hebben we deze Data Story gemaakt. Een Data Story is een manier om in Linked Data te zoeken en de gegevens op een gebruikersvriendelijke wijze te presenteren. Met deze Data Story willen we meer inzicht krijgen in de tolregisters. Dit doen we door vragen aan de data te stellen en te kijken welke antwoorden dit oplevert.
Let op! Niet alle tolregisters zijn bewerkt en veel gegevens uit de database zijn nog niet gestandaardiseerd. Dit betekent dat er gegevens ontbreken of nog verbeterd moeten worden. Om deze reden staan er (nog) geen conclusies vermeld bij de Data Story.
Vraag 1: tolheffingen per plaats
In welke plaatsen werd er - door de jaren heen - tol geheven? En hoe vaak?
Vraag 2: tolheffingen per jaar
Hoe vaak werd er per jaar tol geheven?
Vraag 3: tolheffingen per maand
Hoe vaak werd er in elke maand tol geheven?
Vraag 4: plaatsen van vertrek
Wat is de 'top 10' van plaatsen waaruit schepen zijn vertrokken voordat ze aankwamen in een plaats waar tol werd geheven over hun producten?
Vraag 5: plaatsen van aankomst
Wat is de 'top 10' van plaatsen waar schepen naartoe gingen nadat er tol was geheven over hun producten?
Vraag 6: producten
Wat is de 'top 10' van producten waarover tol werd geheven?
Let op! De namen van producten zijn nog niet genormaliseerd. Dit betekent dat er producten in de tolregisters voorkomen die verschillende schrijfwijzen hebben, maar feitelijk hetzelfde product zijn. Voorbeelden staan ook in deze top 10: 'roertol' en 'roerthol' en 'vis' en 'verse vis'.
Vraag 7: Franse wijn
Een van de producten die vervoerd werden op schepen is Franse wijn. De naam van het product is evenwel op allerlei manieren vastgelegd in de oorspronkelijke documenten. Welke variaties zijn er zoal?
Vraag 8: tolheffingen van Franse wijn
Hoe vaak werd er per jaar tol geheven over Franse wijn?
Vraag 9: herkomst van Franse wijn
Franse wijn werd aangevoerd vanuit verschillende plaatsen. In welke landen lagen deze plaatsen? Was de wijn vooral afkomstig uit Frankrijk of ook uit andere landen?
Noot: voor het beantwoorden van deze vraag wordt gebruik gemaakt van de Thesaurus of Geographical Names (TGN) om te bepalen welke plaatsen in welke landen liggen. De TGN gaat uit van de landen zoals wij die tegenwoordig kennen.
Vraag 10: bestemming van Franse wijn
Franse wijn werd vervoerd naar verschillende plaatsen. In welke landen lagen deze plaatsen? Ging de wijn vooral naar Nederland of ook naar andere landen?
Noot: voor het beantwoorden van deze vraag wordt gebruik gemaakt van de Thesaurus of Geographical Names (TGN) om te bepalen welke plaatsen in welke landen liggen. De TGN gaat uit van de landen zoals wij die tegenwoordig kennen.
Vraag 11: tolheffingen van Abraham van den Busse
Abraham van den Busse was een handelaar. In de tolregisters komt hij verschillende keren voor. Hoe vaak, en in welke jaren?
Vraag 12: producten van Abraham van den Busse
Welke producten verhandelde Van den Busse zoal?
Let op! De namen van producten zijn nog niet genormaliseerd. Dit betekent dat er producten voorkomen die verschillende schrijfwijzen hebben, maar feitelijk hetzelfde product zijn, zoals 'bonen' en 'boonen'.
Vraag 13: plaatsen van vertrek van Abraham van den Busse
In veel gevallen weten we uit welke plaatsen Van den Busse vertrok alvorens aan te komen in een plaats waar tol werd geheven. Wat waren zijn plaatsen van vertrek?
Vraag 14: plaatsen van aankomst van Abraham van den Busse
Over de plaatsen waar Van den Busse naartoe voer na zijn tolheffing is weinig bekend. Naar welke plaatsen was hij op weg, en hoe vaak?