Negenarmige kandelaar (chanoekia) die bij het joodse feest Chanoeka wordt gebruikt. Chanoeka staat ook wel bekend als 'het feest van de lichtjes'. Het feest duurt acht dagen, ter nagedachtenis aan het 'Chanoeka-wonder'. De eerste dag van dit feest begint na zonsondergang van de 24e dag van de joodse maand kislev. Tijdens de eerste nacht wordt één kaars ontstoken, tijdens de tweede nacht twee, enz. tot en met de achtste nacht. De negende kaars, sjamasj (Hebreeuws) genoemd, is de "dienaarkaars" die gebruikt wordt om de andere acht kaarsen te ontsteken en als lichtbron in het algemeen, omdat het licht van de andere kaarsen traditioneel niet voor verlichtingsdoeleinden gebruikt mag worden. Bij deze kandelaar is er plek voor de negende kaars vooraan bij de ombuiging van de kandelaar.<BR> <BR> Chanoeka wordt gevierd ter herinnering aan de herinwijding van de Tempel in Jeruzalem door de Makkabeeën, nadat deze, in het jaar 165 voor Christus, de Syriërs verslagen hadden. In het verhaal van het wonder neemt de vondst van een kruikje reine olie, die gebruikt kon worden om de menora in de tempel weer aan te steken, een belangrijke plaats in. Hoewel de hoeveelheid olie slechts voldoende was voor één dag bleef de lamp door een wonder acht dagen lang branden. <BR> <BR> Als herinnering aan het wonder wordt zowel thuis als in de synagoge acht dagen lang een volgend lichtje van de chanoekia, of Makkabeeënlamp, aangestoken met behulp van een extra lichtje, de dienaar. Kinderen spelen met een speciaal tolletje (dreidel), waarop in het Hebreeuws de beginletters van de woorden "een groot wonder vond daar plaats" staan. Ook krijgen zij cadeautjes. Men eet gerechten die in olie gebakken zijn, zoals soefganiot en latkes.<BR> <BR> Vervaardiging<BR> Gepolijst geelkoper. Gegraveerd (aan de onderzijde van de stang) het woord "Israël" en Hebreeuwse tekens (waarschijnlijk met dezelfde tekst).