Het mes heeft een lemmet van ijzer, dat is ingelaten in een heft van been, en hout. Het is vervaardigd uit twee delen met ruimte ertussen, voor vuil en ontluchting, tegen het roesten. Bij het mes hoort een gebogen, houten schede. In het hout is een versiering van been ingelaten, met een getande lijn en een spiraal als motieven. Aan de schede is een lederen houder met riem bevestigd, die zorgt dat het mes perfect in de schede past en men het niet verliest.<BR> <BR> Dit mes, dat van hoge kwaliteit is, is vervaardigd door Sune Enoksen, een Zuid-Samische kunstenaar van hoog niveau. Het museum heeft het mes in zijn werkplaats aan huis gekocht. Filmmaker Herman de Boer heeft in 2007 Sune Enoksen in zijn werkplaats met zo'n mes gefotografeerd (zie de catalogus 'Als het ijs smelt' (Cunera Buijs, Walburg Pers Amsterdam, 2007) p. Verder zijn er filmopnamen van Sune en zijn vrouw die zich in het Volkenkunde Museum in Leiden bevinden.<BR> <BR> Culturele achtergornd:<BR> Messen zijn het belangrijkste gereedschap en worden vervaardigd van bijzonder hoge kwaliteit (dit geldt voor zowel het heft, het lemmet als ook de schede). Noord-Samische messen hebben meestal een J-vorm (en ontbreken op een enkel stuk in de RMV-collectie; ook in het Museon niet aanwezig.) Jonge Sami-kinderen hebben al een mes en krijgen een groter wanneer zij ‘eruit groeien’, voor het oormerken van hun rendieren en het kappen van hout. Sami-messen hebben een handvat van berkenhout en een onbreekbaar stalen lemmet. Tussen handvat en lemmet zat vaak een stukje brons dat beschermde tegen boze geesten. <BR> <BR> Saami-jongens krijgen op tweejarige leeftijd al een mes. Een kind van zeven of acht jaar krijgt zijn tweede, grotere mes. Hiermee kan het bv. het familiemerk in de oren van de rendierkalven snijden. Met dertien jaar krijgen kinderen een groot, 13 inch mes waarmee zij ook hout kunnen kappen.<BR> Zowel Samische mannen als vrouwen gebruiken een mes.<BR> Het mes is het meest multi-functionele voorwerp dat de Saami kennen.<BR> Ze snijden er huiden mee, bewerken er hout, been en rendierhoorn mee, en slachten er rendieren mee of gebruiken het om er vis mee schoon te maken en ze kappen en bewerken er hout mee.<BR> Elke Saami heeft een mes bij zich.<BR> Vroeger werden messen als grafgift meegegeven. Aan alle metalen werd door de Saami speciale eigenschappen toegedicht. Brons beschermt tegen kwade geesten. Zo zou men met een mes bloed kunnen stelpen.<BR> Het mes wordt aan de gordel in een schede gedragen, meestal aan de linkerzijde.<BR> Aan de versieringen die de Saami op hun voorwerpen maken kan men ongeveer afleiden uit welke regio ze komen.<BR> Tussen Noord- en Zuid-Lapland bestaan verschillen in patronen, bijvoorbeeld diagonale kruisen versus standaard kruisen.<BR> Dergelijke Samische messen worden nog steeds gemaakt en gebruikt, en zijn een geliefd kostbaar verzamelobject onder toeristen.<BR> <BR> De Samen kennen zowel gewone als bijzondere messen. Tot de eerste categorie behoren:<BR> (a) het vismes -behalve voor het schoonmaken van vis kan dit door een Saami-kunstenaar ook worden gebruikt voor het snijden van hout (het precieser soort werk);<BR> (b) het grote mes -wordt door de rendier-Samen en visserij-Samen voor van alles in het bos gebruikt;<BR> (c) het mes van middelgrote lengte (puku, buhkku, buiku) -voor het maken van kunstnijverheidsprodukten;<BR> (d) het kromme mes (kromkniv) -vroeger voor het doden van rendieren, maar niet meer in gebruik sinds er nieuwe wetgeving over het slachten is;<BR> (e) kleinere messen (puku, buhkku, buiku) -voor dagelijks gebruik.<BR> Soms maken Samen met de hand en met machines hun eigen mes, maar soms worden ze ook gekocht bij een professionele messenmaker (knivsmed). De kunstenaar die messen vervaardigt zet zijn signatuur in de vorm van gestileerde initialen op het lemmet van het mes of op de schede.<BR> <BR>