Kalkhouder gemaakt van een kalebas, met een kalkspatel van hout

Beschrijvingskaart:<BR> Bijna rond met ingebrande versieringen, spiralen op driehoekig fond en daartussen strepen met varenblad.<BR> Lange houten spatel, met lange besneden handgreep en kort puntig toelopende ondereind. Handgreep met bliksemachtig snijwerk.<BR> <BR> Kalk (gemaakt van gebrande en vermorzelde schelpen) wordt gebruikt bij het betel kauwen.<BR> De kalk wordt op een zogenaamd met speeksel bevochtigd likstokje naar de mond gebracht.<BR> Het mengsel van fijngekauwde betelnoot en kalk kan als genotmiddel worden beschouwd; het heeft een geestverruimende werking.<BR> De kalk wordt in kalkhouders bewaard.<BR> <BR> De volgende informatie is gebaseerd op: Kooijman and Hoogerbrugge 1992. <BR> Kalkkokers zijn vooral gemaakt uit bepaalde uitgeholde en gedroogde vruchten, zoals deze kalebas.<BR> De meeste exemplaren zijn vervaardigd uit de "lagenaria"-soort.<BR> Hierin worden twee typen onderscheiden: <BR> (a) een komkommervorm, bestemd voor de kalkhouders van de mannen;<BR> (b) een peervorm, bestemd voor de kalkhouders van de vrouwen.<BR> Er zijn ook exemplaren bekend die gemaakt zijn uit de schaal van de kokosnoot.<BR> De versiering, indien aanwezig, loopt uiteen.<BR> De wand van de kalebas vertoont onder andere spiraalmotieven, een versieringspatroon dat ook wordt aangetroffen op kokers van bamboe, benen dolken en tromwanden.<BR> Ook bij vele van de ovale en ronde schalen -typische produkten van de Sentanimeer kunst- is in het snijwerk aan de onderkant dit spiraalmotief te herkennen.<BR> De spiraalvorm is een van de voornaamsrte motieven.<BR> Deze komt in twee versies voor, de enkelvoudige en de dubbele spiraalvorm.<BR> De versiering werd in de huid van de kalebas gebrand met het gloeiende uiteinde van een aangescherpte sagopalmbladnerf, terwijl er voortdurend tegen geblazen werd om het brandend te houden.<BR> Deze delicate techniek vormt de verklaring voor het feit dat de aangebrachte lijnen soms onregelmatig verlopen.<BR> Voor de toepassing van deze techniek waren talent en ervaring vereist.<BR> Er waren dan ook specialisten die in dit werk bedreven waren.<BR> Op hen werd een beroep gedaan wanneer er behoefte bestond aan dergelijke fraai versierde kalkkalebassen. <BR> <BR> Kalkhouders behoorden tot het bezit van vrijwel elke man en vrouw.<BR> De echtgenoten van hoofdlieden onderscheidden zich door het gebruik van kalkhouders die gemaakt waren van kokosschaal (zie RMV 1528-118 en 4949-19).<BR> In tegenstelling tot de kalkkalebassen werden de kalkhouders van kokosschaal geheel bedekt met ingesneden motieven.<BR> Alle kalkkalebassen werden voorzien van een spatel of likstok.<BR> Deze variëren van eenvoudige onversierde stokjes tot exemplaren waarvan de greep uitgebreid van snijwerk was voorzien, soms zelfs in de vorm van een mensenfiguur.<BR> Het gebruik van deze rijk geornamenteerde likstokjes was voorbehouden aan belangrijke mensen, ouderen, hoofden van clans en hun vrouwen en families.<BR> Tegenwoordig worden in de dorpen aan het Sentanimeer nog maar weinig van dergelijke kalkkalebassen aangetroffen, al wordt er nog onverminderd betel gekauwd..<BR> De kwetsbare kalebassen zijn vervangen door plastic kommen, lege bierblikjes e.d. <BR> HI en DS 1999<BR>

Kalkhouder gemaakt van een kalebas, met een kalkspatel van hout

Beschrijvingskaart:<BR> Bijna rond met ingebrande versieringen, spiralen op driehoekig fond en daartussen strepen met varenblad.<BR> Lange houten spatel, met lange besneden handgreep en kort puntig toelopende ondereind. Handgreep met bliksemachtig snijwerk.<BR> <BR> Kalk (gemaakt van gebrande en vermorzelde schelpen) wordt gebruikt bij het betel kauwen.<BR> De kalk wordt op een zogenaamd met speeksel bevochtigd likstokje naar de mond gebracht.<BR> Het mengsel van fijngekauwde betelnoot en kalk kan als genotmiddel worden beschouwd; het heeft een geestverruimende werking.<BR> De kalk wordt in kalkhouders bewaard.<BR> <BR> De volgende informatie is gebaseerd op: Kooijman and Hoogerbrugge 1992. <BR> Kalkkokers zijn vooral gemaakt uit bepaalde uitgeholde en gedroogde vruchten, zoals deze kalebas.<BR> De meeste exemplaren zijn vervaardigd uit de "lagenaria"-soort.<BR> Hierin worden twee typen onderscheiden: <BR> (a) een komkommervorm, bestemd voor de kalkhouders van de mannen;<BR> (b) een peervorm, bestemd voor de kalkhouders van de vrouwen.<BR> Er zijn ook exemplaren bekend die gemaakt zijn uit de schaal van de kokosnoot.<BR> De versiering, indien aanwezig, loopt uiteen.<BR> De wand van de kalebas vertoont onder andere spiraalmotieven, een versieringspatroon dat ook wordt aangetroffen op kokers van bamboe, benen dolken en tromwanden.<BR> Ook bij vele van de ovale en ronde schalen -typische produkten van de Sentanimeer kunst- is in het snijwerk aan de onderkant dit spiraalmotief te herkennen.<BR> De spiraalvorm is een van de voornaamsrte motieven.<BR> Deze komt in twee versies voor, de enkelvoudige en de dubbele spiraalvorm.<BR> De versiering werd in de huid van de kalebas gebrand met het gloeiende uiteinde van een aangescherpte sagopalmbladnerf, terwijl er voortdurend tegen geblazen werd om het brandend te houden.<BR> Deze delicate techniek vormt de verklaring voor het feit dat de aangebrachte lijnen soms onregelmatig verlopen.<BR> Voor de toepassing van deze techniek waren talent en ervaring vereist.<BR> Er waren dan ook specialisten die in dit werk bedreven waren.<BR> Op hen werd een beroep gedaan wanneer er behoefte bestond aan dergelijke fraai versierde kalkkalebassen. <BR> <BR> Kalkhouders behoorden tot het bezit van vrijwel elke man en vrouw.<BR> De echtgenoten van hoofdlieden onderscheidden zich door het gebruik van kalkhouders die gemaakt waren van kokosschaal (zie RMV 1528-118 en 4949-19).<BR> In tegenstelling tot de kalkkalebassen werden de kalkhouders van kokosschaal geheel bedekt met ingesneden motieven.<BR> Alle kalkkalebassen werden voorzien van een spatel of likstok.<BR> Deze variëren van eenvoudige onversierde stokjes tot exemplaren waarvan de greep uitgebreid van snijwerk was voorzien, soms zelfs in de vorm van een mensenfiguur.<BR> Het gebruik van deze rijk geornamenteerde likstokjes was voorbehouden aan belangrijke mensen, ouderen, hoofden van clans en hun vrouwen en families.<BR> Tegenwoordig worden in de dorpen aan het Sentanimeer nog maar weinig van dergelijke kalkkalebassen aangetroffen, al wordt er nog onverminderd betel gekauwd..<BR> De kwetsbare kalebassen zijn vervangen door plastic kommen, lege bierblikjes e.d. <BR> HI en DS 1999<BR>