Speerwerper

Gebruik:<BR> De speer is van oudsher het belangrijkste wapen voor de Aboriginalbevolking in Australië. Speren werden zowel gebruikt voor de jacht als voor gevechten. Aboriginals trokken met een aantal families in kleine groepen rond op zoek naar voedsel. Als hierbij het territorium van een andere groep binnengedrongen werd, kon dit tot conflicten leiden, waarbij speren er veelvuldig aan te pas konden komen. Vaak werden deze gebruikt in combinatie met een speerwerper. Het inheemse woord voor speerwerper is Woomera. Tussen de 25.000 en 40.000 jaar geleden maakten de eerste speerwerpers hun opmars. Volgens archeologisch bewijs kwamen zij eerst voor in Noord-Afrika, en vonden zij later hun weg naar de rest van de wereld. Rond 15.000 jaar geleden werd dit wapen vervangen door de pijl en boog. De kracht en het bereik van de wapens zijn vergelijkbaar, maar de pijl en boog maken het gemakkelijker op een doel te richten. Sommige Australische Aboriginals maken echter nog steeds gebruik van Woomeras. <BR> <BR> Werking:<BR> Een Woomera maakt het mogelijk een speer verder te schieten dan mogelijk is met de hand. De principes zijn eenvoudig: de speerwerper is een hefboom van 0,3 tot 1 meter lang. Aan de ene kant zit een handgreep, aan de andere kant wordt de speer bevestigd. De speerwerper figureert als verlengde van de arm, waardoor een grotere snelheid gemaakt kan worden. Een speer die met een Woomera geschoten is kan met gemak een doel raken op 40 meter afstand en meer dan 200 meter ver vliegen. Om deze redenen werd de speer in combinatie met de speerwerper als gelijkwaardig beschouwd aan het Europese geweer, tot de uitvinding van het repeteergeweer in jaren 1870.<BR> <BR> Soorten:<BR> De speren die gebruikt worden kunnen sterk verschillen per gebied. In de westelijke woestijnen van Centraal Australië, werd een twee- of driedelige speer met een houten weerhaak gebruikt. In Noordelijk Australië kwamen scherpe stenen speerpunten voor. In de kustgebieden was de grootste variatie in speren te vinden, met soms zelfs speerpunten met weerhaken of stekels van de pijlstaartrog. Ook was er een grote variatie in de grootte van de speren. Er waren korte speren, maar sommige waren wel vier meter lang. Australische mannen werden niet alleen getraind in het werpen van speren, maar ook in het ontwijken en afweren hiervan, met bijvoorbeeld knuppels of schilden. Het kwam vaak voor dat speren ontweken moesten worden; een speer kon niet alleen in een gevecht op je gericht worden, maar ook als rituele straf of als straf voor het overtreden van een traditionele wet.<BR> <BR> Multifunctioneel:<BR> Een speerwerper kon, naast lanceren van een speer, meer doelen dienen. De rand van een woomera was soms gekarteld en kon worden gebruikt om vuur te maken. Soms was een stenen spaander bevestigd aan het handvat, dat als klein mes diende. Het gebogen lichaam van het object kon ook figureren als mix-schaal, om bijvoorbeeld oker in te mengen om mee te verven, of om tabak in klaar te maken om te kauwen. Ten slotte werden sommige Woomera’s gebruikt als muziekinstrument: door met een stok via de gekantelde rand te schrapen werd een geluid geproduceerd wat als muzikale begeleiding diende.<BR> <BR> Vandaag de dag <BR> Vandaag de dag zijn er nog steeds Aboriginal volkeren die overleven door middel van jagen en verzamelen. De traditionele objecten worden echter niet meer zo veelvuldig gebruikt; geweren en shotguns hebben de traditionele speren vervangen. Wordt er nog wel gebruik gemaakt van een speer, dan heeft deze een moderne metalen speerpunt. Ook het overige werphout wordt vaak vervangen door modernere varianten, door de toenemende toegankelijkheid en duurzaamheid van materialen uit winkels. Veel Aboriginals zijn zich bewust van het feit dat hun handwerktechnieken in de vergetelheid dreigen te raken. Door middel van handwerkgroepen en activiteiten in culturele centra worden de handwerktechnieken en kennis van de oudere generaties behouden en doorgegeven.<BR> <BR> <BR> Herkomst: West-Australië; Sherlock<BR> (Bron: E. Clement en J.D.E. Schmeltz 1903; beschrijvingskaart)<BR> <BR> Speerwerper (mihra of woomerah), gelijkend op no. 1207-05. Aan de greep is een ingesneden kruis, in plaats van een dwarsgroeve.<BR> <BR> Mihra, spear-thrower; like No. 1207-6, but the grooves distributed over alternating, broader or smaller bands, curved in the first third of their length and crossed here by a transverse groove; handle with a crossincision; one edge serrated. Sherlock-district.<BR> <BR> The mode of hunting the Emu, is as simple as it is effectual.<BR> The plains are scanned from the hill tops or high gum-trees, and when a troup of Emus is discerned, the Blacks crawl on hands and knees, sometimes for a mile or more, into the lever plain, making use of every shelter of stones, rocks or bushes that may offer. As soon as they come up to the troup within a mile or less if possible, they lie flat on their backs, kicking their legs into the air, spear and mihra (Taf. III. Fig. 1-6) lying handy by their side. Rhe Emu, being a very inquisitive bird, slowly approaches to see what is the matter, and when within a distance of 15 or 20 yards a Black jumps up and hurls his spear. The bird has no chance to escape at that distance from the deadly aim.<BR> <BR> Should a native die, the relatives show their grief by striking their heads with flint stones and mihras [see No's: 1207-9 and 1321-66), until the blood flows freely. They prostrate themselves upon the body screaming and howling, then walking a few yards throw themselves again and again upon the ground, giving vent to their feelings by groans and shrieks. The boonangharrie's [see No's: 1207-14, 1207-16, 1321-47 and 1321-48] are swung to drive the djuno away, as he is the cause of death. They do not believe in death by natural causes.<BR> <BR> The "una"dance is one of the most weird spectacles imaginable.<BR> Some 30 or 40 men (more in larger tribes), feather ornaments on head and upper arms, a wurrindi, or bunch of Emu-feathers [see No. 1321-19], coloured with wilgie hanging behind, from a hair-belt tied around the waist, a muljeddie of wood [see No's: 1207-73 and 1207-96] or Kangaroo-bone [see No. 1321-27], trough the septum of the nose, and painted with white and red stripes across the face, chest, abdomen and thighs, suddenly spring with a yell from the outer darkness into the bright fire circle.<BR> <BR> A short strong spear (about 6 feet long) in each hand, held perpendicularly, the shaft touching the ground, the body bent forward, eyes rolling and teeth glistening, they stamp with feet and spear shafts on the ground, keeping time to the songs of the old men, who click their kailis [see No's"1207-46 and 1207-44] together and rattle their mihras [see No's: 1207-9 and 1321-66].

Speerwerper

Gebruik:<BR> De speer is van oudsher het belangrijkste wapen voor de Aboriginalbevolking in Australië. Speren werden zowel gebruikt voor de jacht als voor gevechten. Aboriginals trokken met een aantal families in kleine groepen rond op zoek naar voedsel. Als hierbij het territorium van een andere groep binnengedrongen werd, kon dit tot conflicten leiden, waarbij speren er veelvuldig aan te pas konden komen. Vaak werden deze gebruikt in combinatie met een speerwerper. Het inheemse woord voor speerwerper is Woomera. Tussen de 25.000 en 40.000 jaar geleden maakten de eerste speerwerpers hun opmars. Volgens archeologisch bewijs kwamen zij eerst voor in Noord-Afrika, en vonden zij later hun weg naar de rest van de wereld. Rond 15.000 jaar geleden werd dit wapen vervangen door de pijl en boog. De kracht en het bereik van de wapens zijn vergelijkbaar, maar de pijl en boog maken het gemakkelijker op een doel te richten. Sommige Australische Aboriginals maken echter nog steeds gebruik van Woomeras. <BR> <BR> Werking:<BR> Een Woomera maakt het mogelijk een speer verder te schieten dan mogelijk is met de hand. De principes zijn eenvoudig: de speerwerper is een hefboom van 0,3 tot 1 meter lang. Aan de ene kant zit een handgreep, aan de andere kant wordt de speer bevestigd. De speerwerper figureert als verlengde van de arm, waardoor een grotere snelheid gemaakt kan worden. Een speer die met een Woomera geschoten is kan met gemak een doel raken op 40 meter afstand en meer dan 200 meter ver vliegen. Om deze redenen werd de speer in combinatie met de speerwerper als gelijkwaardig beschouwd aan het Europese geweer, tot de uitvinding van het repeteergeweer in jaren 1870.<BR> <BR> Soorten:<BR> De speren die gebruikt worden kunnen sterk verschillen per gebied. In de westelijke woestijnen van Centraal Australië, werd een twee- of driedelige speer met een houten weerhaak gebruikt. In Noordelijk Australië kwamen scherpe stenen speerpunten voor. In de kustgebieden was de grootste variatie in speren te vinden, met soms zelfs speerpunten met weerhaken of stekels van de pijlstaartrog. Ook was er een grote variatie in de grootte van de speren. Er waren korte speren, maar sommige waren wel vier meter lang. Australische mannen werden niet alleen getraind in het werpen van speren, maar ook in het ontwijken en afweren hiervan, met bijvoorbeeld knuppels of schilden. Het kwam vaak voor dat speren ontweken moesten worden; een speer kon niet alleen in een gevecht op je gericht worden, maar ook als rituele straf of als straf voor het overtreden van een traditionele wet.<BR> <BR> Multifunctioneel:<BR> Een speerwerper kon, naast lanceren van een speer, meer doelen dienen. De rand van een woomera was soms gekarteld en kon worden gebruikt om vuur te maken. Soms was een stenen spaander bevestigd aan het handvat, dat als klein mes diende. Het gebogen lichaam van het object kon ook figureren als mix-schaal, om bijvoorbeeld oker in te mengen om mee te verven, of om tabak in klaar te maken om te kauwen. Ten slotte werden sommige Woomera’s gebruikt als muziekinstrument: door met een stok via de gekantelde rand te schrapen werd een geluid geproduceerd wat als muzikale begeleiding diende.<BR> <BR> Vandaag de dag <BR> Vandaag de dag zijn er nog steeds Aboriginal volkeren die overleven door middel van jagen en verzamelen. De traditionele objecten worden echter niet meer zo veelvuldig gebruikt; geweren en shotguns hebben de traditionele speren vervangen. Wordt er nog wel gebruik gemaakt van een speer, dan heeft deze een moderne metalen speerpunt. Ook het overige werphout wordt vaak vervangen door modernere varianten, door de toenemende toegankelijkheid en duurzaamheid van materialen uit winkels. Veel Aboriginals zijn zich bewust van het feit dat hun handwerktechnieken in de vergetelheid dreigen te raken. Door middel van handwerkgroepen en activiteiten in culturele centra worden de handwerktechnieken en kennis van de oudere generaties behouden en doorgegeven.<BR> <BR> <BR> Herkomst: West-Australië; Sherlock<BR> (Bron: E. Clement en J.D.E. Schmeltz 1903; beschrijvingskaart)<BR> <BR> Speerwerper (mihra of woomerah), gelijkend op no. 1207-05. Aan de greep is een ingesneden kruis, in plaats van een dwarsgroeve.<BR> <BR> Mihra, spear-thrower; like No. 1207-6, but the grooves distributed over alternating, broader or smaller bands, curved in the first third of their length and crossed here by a transverse groove; handle with a crossincision; one edge serrated. Sherlock-district.<BR> <BR> The mode of hunting the Emu, is as simple as it is effectual.<BR> The plains are scanned from the hill tops or high gum-trees, and when a troup of Emus is discerned, the Blacks crawl on hands and knees, sometimes for a mile or more, into the lever plain, making use of every shelter of stones, rocks or bushes that may offer. As soon as they come up to the troup within a mile or less if possible, they lie flat on their backs, kicking their legs into the air, spear and mihra (Taf. III. Fig. 1-6) lying handy by their side. Rhe Emu, being a very inquisitive bird, slowly approaches to see what is the matter, and when within a distance of 15 or 20 yards a Black jumps up and hurls his spear. The bird has no chance to escape at that distance from the deadly aim.<BR> <BR> Should a native die, the relatives show their grief by striking their heads with flint stones and mihras [see No's: 1207-9 and 1321-66), until the blood flows freely. They prostrate themselves upon the body screaming and howling, then walking a few yards throw themselves again and again upon the ground, giving vent to their feelings by groans and shrieks. The boonangharrie's [see No's: 1207-14, 1207-16, 1321-47 and 1321-48] are swung to drive the djuno away, as he is the cause of death. They do not believe in death by natural causes.<BR> <BR> The "una"dance is one of the most weird spectacles imaginable.<BR> Some 30 or 40 men (more in larger tribes), feather ornaments on head and upper arms, a wurrindi, or bunch of Emu-feathers [see No. 1321-19], coloured with wilgie hanging behind, from a hair-belt tied around the waist, a muljeddie of wood [see No's: 1207-73 and 1207-96] or Kangaroo-bone [see No. 1321-27], trough the septum of the nose, and painted with white and red stripes across the face, chest, abdomen and thighs, suddenly spring with a yell from the outer darkness into the bright fire circle.<BR> <BR> A short strong spear (about 6 feet long) in each hand, held perpendicularly, the shaft touching the ground, the body bent forward, eyes rolling and teeth glistening, they stamp with feet and spear shafts on the ground, keeping time to the songs of the old men, who click their kailis [see No's"1207-46 and 1207-44] together and rattle their mihras [see No's: 1207-9 and 1321-66].