Ibeji

Bij de Yoruba worden om een nog onduidelijk samenstel van redenen meer tweelingen (ibeji) geboren dan bij andere volken. De geboorte van tweelingen is een bewijs van de buitengewone levenskracht van de familie en wordt dan ook met vreugde en trots begroet. Tweelingen zijn echter kwetsbaarder dan gewone babies en de sterfte is dan ook groot.<BR> De status van overleden kinderen vormt een probleem, ze zijn te jong, te 'onvolledig' om al onder de voorouders te worden opgenomen. In geval van overlijden van één of beide tweelingen doen de Yoruba er alles aan om hen bij de familie te blijven betrekken. Men laat een soort herdenkindsbeeldje (ere ibeji) van zo'n kindje maken. De ere ibeji blijft dan met het gezin meeleven als ware het nog een levend kind. Het beeldje wordt gewassen, gevoed en krijgt sieraden.<BR> De meeste ere ibeji zijn tussen de 23 en 30 cm hoog. Het overleden kind wordt als een rechtopstaande volwassene met ontwikkelde geslachtskenmerken voorgesteld, alsof de levenskracht ondanks het feit dat het kind extra klein was bij de geboorte, binnen de familie toch tot ontwikkeling is gekomen. Het lijkt erop alsof men wil voorkomen dat gestorven leden van een tweeling tot dolende geesten in de wildernis worden.<BR> Omdat kinderen geen begrafenisriten krijgen en daarom ook niet bij de voorouders opgenomen kunnen worden, wordt door de ibeji- cultus de dood van tweelingen in zekere zin ontkend. De vruchtbaarheid van de familie, die in de geboorte van tweelingen pregnant tot uiting kwam, wordt zo door hun dood niet in gevaar gebracht.<BR> De Ibeji zit in een kralenjasje met veelkleurige patronen die moeilijk te duiden zijn.<BR> Als een tweeling uit een koninklijk huis sterft, of één kind van de twee, kan men een met kralen bestikt jasje bestellen om de ibeji mee aan te kleden (cf. Fagg in Fagg and Pemberton, 1980: 16 en pl. 14). 'Koninklijk huis' is een rekbaar begrip bij de Yoruba, gezien de vele vrouwen en de uitgebreide hofhouding die een koning kan hebben en de niet vanzelfsprekende opvolging van vader op oudste zoon.<BR> Uit de kralenjasjes van de ibeji kan men opmaken welke godheden een bijzondere verering in de familie genoten. Aanwijzing hiervoor geven de kleuren, waarvan de symboliek echter soms per regio verschilt. In het algemeen kan men zeggen dat de combinatie van groen en geel verwijst naar Orunmila, rood en wit naar Shango, zwart en wit naar Eshu, zwart alleen naar de Abiku-geesten en blauwe kralen naar Oshun.<BR> Verwijzingen naar bepaalde cultussen schuilen niet alleen in de kleuren, maar ook in de vormen. Volgens Pemberton (in Fagg and Pemberton, 1980) duiden driehoeken meestal op Shango en golvende lijnen op riviergodheden.<BR> <BR> (Tweelingbeeld ook wel bekend als tweelingpop. Wanneer een Ibeji een jasje van kralenwerk draagt, is dit een verwijzing naar de koninklijke afstamming van de overledene. Volledige naam eigenlijk Ere Ibeji.)<BR> <BR> Beschrijving<BR> Houten antropomorf figuur met een hoog uitgewerkt zwart gekleurd kapsel en uitpuilende, afgesleten ogen. Het lichaam van deze figuur gaat geheel bedekt onder een jasje van stof waarop kralen zijn geborduurd in veelkleurige patronen.

Ibeji

Bij de Yoruba worden om een nog onduidelijk samenstel van redenen meer tweelingen (ibeji) geboren dan bij andere volken. De geboorte van tweelingen is een bewijs van de buitengewone levenskracht van de familie en wordt dan ook met vreugde en trots begroet. Tweelingen zijn echter kwetsbaarder dan gewone babies en de sterfte is dan ook groot.<BR> De status van overleden kinderen vormt een probleem, ze zijn te jong, te 'onvolledig' om al onder de voorouders te worden opgenomen. In geval van overlijden van één of beide tweelingen doen de Yoruba er alles aan om hen bij de familie te blijven betrekken. Men laat een soort herdenkindsbeeldje (ere ibeji) van zo'n kindje maken. De ere ibeji blijft dan met het gezin meeleven als ware het nog een levend kind. Het beeldje wordt gewassen, gevoed en krijgt sieraden.<BR> De meeste ere ibeji zijn tussen de 23 en 30 cm hoog. Het overleden kind wordt als een rechtopstaande volwassene met ontwikkelde geslachtskenmerken voorgesteld, alsof de levenskracht ondanks het feit dat het kind extra klein was bij de geboorte, binnen de familie toch tot ontwikkeling is gekomen. Het lijkt erop alsof men wil voorkomen dat gestorven leden van een tweeling tot dolende geesten in de wildernis worden.<BR> Omdat kinderen geen begrafenisriten krijgen en daarom ook niet bij de voorouders opgenomen kunnen worden, wordt door de ibeji- cultus de dood van tweelingen in zekere zin ontkend. De vruchtbaarheid van de familie, die in de geboorte van tweelingen pregnant tot uiting kwam, wordt zo door hun dood niet in gevaar gebracht.<BR> De Ibeji zit in een kralenjasje met veelkleurige patronen die moeilijk te duiden zijn.<BR> Als een tweeling uit een koninklijk huis sterft, of één kind van de twee, kan men een met kralen bestikt jasje bestellen om de ibeji mee aan te kleden (cf. Fagg in Fagg and Pemberton, 1980: 16 en pl. 14). 'Koninklijk huis' is een rekbaar begrip bij de Yoruba, gezien de vele vrouwen en de uitgebreide hofhouding die een koning kan hebben en de niet vanzelfsprekende opvolging van vader op oudste zoon.<BR> Uit de kralenjasjes van de ibeji kan men opmaken welke godheden een bijzondere verering in de familie genoten. Aanwijzing hiervoor geven de kleuren, waarvan de symboliek echter soms per regio verschilt. In het algemeen kan men zeggen dat de combinatie van groen en geel verwijst naar Orunmila, rood en wit naar Shango, zwart en wit naar Eshu, zwart alleen naar de Abiku-geesten en blauwe kralen naar Oshun.<BR> Verwijzingen naar bepaalde cultussen schuilen niet alleen in de kleuren, maar ook in de vormen. Volgens Pemberton (in Fagg and Pemberton, 1980) duiden driehoeken meestal op Shango en golvende lijnen op riviergodheden.<BR> <BR> (Tweelingbeeld ook wel bekend als tweelingpop. Wanneer een Ibeji een jasje van kralenwerk draagt, is dit een verwijzing naar de koninklijke afstamming van de overledene. Volledige naam eigenlijk Ere Ibeji.)<BR> <BR> Beschrijving<BR> Houten antropomorf figuur met een hoog uitgewerkt zwart gekleurd kapsel en uitpuilende, afgesleten ogen. Het lichaam van deze figuur gaat geheel bedekt onder een jasje van stof waarop kralen zijn geborduurd in veelkleurige patronen.