Tekening<BR> Tekening gemaakt door marinecommandant Hendrik Huygens (1810-1867) omstreeks 1850. De tekening, die op een passe-partout geplakt is, is een gewassen potloodtekening. De passe-partout is voorzien van de met pen beschreven titel De Mauritie Palm. Het is niet bekend of passe-partout en titel origineel zijn, maar het handschrift is negentiende-eeuws (1). De tekening is onderdeel van een set van 26 aangekochte tekeningen van de hand van Hendrik Huygens, die hoogstwaarschijnlijk allen Suriname verbeelden. Rechtsonder staat in potlood de signatuur van Huygens. Het is één van de twee tekeningen uit de set die door hem gesigneerd zijn. <BR> <BR> Voorstelling<BR> We zien een dichtbegroeid stukje grond aan het water, waarschijnlijk een rivier, een beekje of een kreek. Centraal in het beeldvlak geplaatst staat een palmboom. Dit is (volgens de titel) een Mauritius palm. Vlak daarnaast staat een ander soort palm, evenals andere bomen. In het water ligt een bootje bij de kant, een korjaal. Een korjaal was een van een uitgeholde boomstam vervaardigde boot, naar het woord koeliala. De korjaal werd voortbewogen door een pagaai of parel, in ondiep water werd geboomd met de koela (stok). Voor de boot, op het land, staat een open huisje met een dak dat waarschijnlijk gemaakt was van palmbladeren. We zien daar twee figuren, waarvan er een zit en de ander staat. De figuur die zit, lijkt een ontbloot bovenlijf te hebben en een wit hoofddeksel en witte, korte onderkleding te dragen. De andere figuur staat daarnaast, heeft iets dat op een stok lijkt in de hand en draagt witte bovenkleding. <BR> <BR> Mauritiuspalm<BR> Volgens landbouwkundige M.D. Teenstra, die in 1828 naar Suriname was gekomen en in 1835 een boek publiceerde over de landbouw aldaar, was de Mauritiuspalm vooral in de hoge binnenlanden te vinden, met name in boven Cottica en Para, op de savannes van Koningsbergen, Berlijn en l’Inquietude. De palm onderscheidde zich van andere palmsoorten, omdat de bladeren op vrij grote afstand van de stam in een waaier verdeeld waren. (2)<BR> <BR> Mensen<BR> De menselijke figuren op de tekening zijn schetsmatig opgezet. Het ontbreken van gedetailleerde figuur-/portretstudies kenmerkt eigenlijk niet alleen deze tekening en de hele set, maar Huygens’ hele oeuvre. Vergeleken met de bomen, zijn de twee figuren op de tekening klein. Huygens’ figuren zijn in dit kader dan ook stoffage genoemd, een ondergeschikte rol spelend in de overweldigende natuur. (3)<BR> <BR> Kopie<BR> Hendrik Huygens heeft meer geproduceerd dan alleen deze 26 tekeningen. Er zijn nog een zeventigtal werken van zijn hand bekend, die waarschijnlijk eveneens Suriname verbeelden. Een deel daarvan is beschreven door historicus Rudolf van Lier, in een publicatie van de Amsterdamse antiquair Emmering. (4) Hieruit blijkt dat er van sommige tekeningen meerdere versies bestaan, soms uitgevoerd in aquarel. Van deze tekening is geen dubbeling bekend. <BR> Er is een werk van Huygens (die overigens niet tot deze collectie behoort) gereproduceerd in lithografie door steendrukkerij C.W. Mieling; in het tijdschrift Le Moniteur des Indes-Orientales et Occidentales (1848/1849). Voor zover bekend is het de enige aquarel van Huygens die gepubliceerd is.<BR> <BR> Noten<BR> (1) Dit stellen kunsthandelaren Guus Roell en Deon Viljoen in hun veilingcatalogus Uit Verre Streken (2012), waarin een set van 28 tekeningen van de hand van Huygens onder veilingnummer 2 werd aangeboden.<BR> (2) M.D. Teenstra, De landbouw in de kolonie Suriname voorafgegaan door eene geschied- en natuurkundige beschouwing dier kolonie (Groningen 1835) 410-411.<BR> (3) Elmer Kolfin, Van de slavenzweep en de muze. Twee eeuwen verbeelding van slavernij in Suriname (Leiden 1997).<BR> (4) R. van Lier, Suriname omstreeks 1850. 22 tekeningen en aquarellen door Hendrik Huygens (1810-1867) (Amsterdam 1978).<BR> <BR> <BR> <BR> Vervaardiging<BR> Tekening van potlood en gewassen pen. Lijnen getekend en verdund met water zodat er "vlekken" ontstaan.