Tekening<BR> Tekening gemaakt door marinecommandant Hendrik Huygens (1810-1867) omstreeks 1850. De tekening, die op een passe-partout geplakt is, is een gewassen potloodtekening. De passe-partout is voorzien van de met pen beschreven titel Oevers der Suriname. Het is niet bekend of passe-partout en titel origineel zijn, maar het handschrift is negentiende-eeuws (1). De tekening is onderdeel van een set van 26 aangekochte tekeningen van de hand van Hendrik Huygens, die hoogstwaarschijnlijk allen Suriname verbeelden. <BR> <BR> Voorstelling<BR> Het is een staande voorstelling. We zien een landschap met water. Dit is (volgens de titel) een rivier, namelijk de Suriname. Op het water vaart een boot, een korjaal, voortbewogen door een figuur en beladen met spullen, waarvan niet precies te zien is wat het voor objecten zijn. Een korjaal was een van een uitgeholde boomstam vervaardigde boot, naar het woord koeliala. De korjaal werd voortbewogen door een pagaai of parel, in ondiep water werd geboomd met de koela (stok). Op de tekening vaart de korjaal langs een natuurlijke verhoging, de oever. Daarboven zien wij vaste grond, met een grote boom, waarvan een deel over het water hangt. Naast de boom staat een huisje op houten palen. Het is open, maar heeft wel een dak. In de verte zien wij, met potlood lichtjes weergegeven, meer planten, bomen en struiken. <BR> <BR> Surinamerivier <BR> Waar we de voorstelling precies moeten situeren, is niet duidelijk. De titel geeft niet meer weg dan dat het water in ieder geval de rivier Suriname moet zijn. Huygens tekende verschillende plekken aan deze rivier. Het is mogelijk dat hij zelf per boot de Surinamerivier was opgevaren, en op deze tocht een aantal tekeningen had gemaakt. Wij weten dat een andere Nederlandse marineofficier, Gerard Voorduin (tussen 1852-1865 in Suriname) datzelfde deed, een ‘tochtje rivier opwaarts, met een zijner kameraden’. (2) Beide marineofficieren tekenden in enkele gevallen dezelfde plaatsen aan de Surinamerivier. Bijvoorbeeld de monding van de rivier, bij de stad Paramaribo (Huygens: inv. nr. 6464-4) en de Jodensavanne. (3) De rivier de Suriname was een belangrijke transportweg voor de aan- en doorvoer van koloniale producten zoals suiker, koffie en cacao. Aan de rivier werden van origine plantages gebouwd. <BR> <BR> Kopie<BR> Hendrik Huygens heeft meer geproduceerd dan alleen deze 26 tekeningen. Er zijn nog een zeventigtal werken van zijn hand bekend, die waarschijnlijk eveneens Suriname verbeelden. Een deel daarvan is beschreven door historicus Rudolf van Lier, in een publicatie van de Amsterdamse antiquair Emmering. (4) Hieruit blijkt dat er van sommige tekeningen meerdere versies bestaan, soms uitgevoerd in aquarel. Van deze tekening is geen dubbeling bekend. <BR> Er is een werk van Huygens (die overigens niet tot deze collectie behoort) gereproduceerd in lithografie door steendrukkerij C.W. Mieling; in het tijdschrift Le Moniteur des Indes-Orientales et Occidentales (1848/1849). Voor zover bekend is het de enige aquarel van Huygens die gepubliceerd is.<BR> <BR> Noten<BR> (1) Dit stellen kunsthandelaren Guus Roell en Deon Viljoen in hun veilingcatalogus Uit Verre Streken (2012), waarin een set van 28 tekeningen van de hand van Huygens onder veilingnummer 2 werd aangeboden.<BR> (2) Remmelt Daalder,‘Fraaie Gezigten van Neerland’s West-Indiën. Suriname en de Antillen in het werk van Gerard Voorduin’, in: De Ontdekking van de wereld. Nederlanders in onbekend vaarwater (1600-2000) 94.<BR> (3) R. van Lier, Suriname omstreeks 1850. 22 tekeningen en aquarellen door Hendrik Huygens (1810-1867) (Amsterdam 1978) tekening nummer 19.<BR> (4) R. van Lier, Suriname omstreeks 1850. 22 tekeningen en aquarellen door Hendrik Huygens (1810-1867) (Amsterdam 1978).<BR> <BR> <BR> <BR> <BR> Vervaardiging<BR> Tekening van potlood en gewassen pen. Lijnen getekend en verdund met water zodat er "vlekken" ontstaan.