Achterglasschildering

De glasschildering stelt koning Lat Dior (ca. 1842-1886) voor tijdens zijn verzet tegen de aanleg van de spoorlijn Dakar-Saint Louis in 1882. Koning Lat Dior is te herkennen aan zijn rode muts en cape, zijn laarzen en de attributen, waaronder het zwaard, die hij bij zich draagt. Tegenover Lat Dior staan drie Franse militairen en achter hem enkele van zijn volgelingen. Lat Dior werd geboren in een animistische familie en bekeerde zich in 1864 tot de islam. In 1862 werd hij koning van Cayor, één van de Senegalese koninkrijken van die tijd. Zijn relatie met de koloniale (Franse) autoriteiten was goed totdat de Fransen in 1882 besloten tot de aanleg van de spoorlijn Dakar-Saint Louis, dwars door het land van Lat Dior.<BR> <BR> De traditie van het achterglasschilderen is eind 19e eeuw vanuit het Midden-Oosten en Noord-Afrika naar Senegal overgebracht. Vanaf de jaren 1890 importeerden Libanese, Syrische en Marokkaanse migranten religieuze prenten en achterglasschilderingen vanuit hun herkomstlanden naar Senegal voor de verkoop en voor eigen gebruik. Na enige tijd begonnen Senegalese moslims de Arabische glasschilderingen te reproduceren, gebruikmakend van dezelfde (vaak sjiietische) voorstellingen en Arabische teksten als de prenten en schilderingen uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika. <BR> <BR> Na verloop van tijd ontwikkelde zich binnen de Senegalese traditie een eigen identiteit, met een eigen schilderstijl en typisch Senegalese thematiek. Deze ontwikkeling is in gang gezet met schilderingen die de Senegalese, soennitische stromingen van islam weerspiegelden, zoals afbeeldingen van Senegalese religieuze leiders (marabouts). Een kenmerkend stijldetail is de proportionele verdeling in de achterglasschilderingen; de grootte van de figuren in de afbeelding weerspiegelt de mate van belangrijkheid. <BR> <BR> Het hoogtepunt van de produktie van Senegalese glasschilderingen voor de lokale markt lag in de periode 1920-1970 (Bouttiaux-Ndiaye, p. 9). In de periode daarna verminderde de vraag op de lokale markt sterk vanwege de opkomst van goedkoop drukwerk. Sinds die tijd prefereren de meeste Senegalese moslims een foto of gedrukte prent als religieus object boven een glasschildering.<BR> <BR> Sinds de opkomst van het toerisme in Senegal in de jaren 1970 worden glasschilderingen met name voor de toeristische markt gemaakt. De thematiek werd aangepast aan de smaak van de toeristen; minder religieuze afbeeldingen en meer scènes uit het dagelijks leven, voorstellingen van de Senegalese cultuur en ook afbeeldingen van internationaal bekende figuren als Bob Marley en Kuifje. <BR> <BR> Daarnaast werd het Senegalese achterglasschilderen door de westerse kunstwereld ontdekt, beginnend met de publicatie van Renaudeau (1984). Senegalese kunstenaars begonnen te experimenteren met materiaal, techniek en thematiek. Waren de schilderingen vroeger anoniem, nu begonnen kunstenaars hun werken te signeren. Door aankopen van diverse westerse musea werden de prijzen sterk opgedreven. Met bovenstaande ontwikkelingen is de betekenis van achterglasschilderingen veranderd, ze zijn van religieuze voorwerpen tot kunstwerken geworden.<BR> <BR> Vervaardiging<BR> Glasschilderingen worden gewoonlijk in speciale ateliers vervaardigd. Meestal wordt de schildering vervaardigd aan de hand van een modeltekening aanwezig in het atelier, anders uit de losse hand. Het model wordt achter de glasplaat gelegd, waarna de contouren van de tekening met zwarte verf of inkt op de glasplaat worden geschilderd. Daarna wordt de schildering met watervaste of latexverf ingekleurd. Het signeren van de schildering gebeurt in spiegelbeeld. Wanneer de verf droog is wordt de achterkant van de schildering met lichte verf bewerkt zodat de schildering geen licht meer doorlaat. Tenslotte wordt achter de glasplaat een stuk karton bevestigd om de schildering tegen krassen te beschermen. Het karton wordt met dik afplakband bevestigd.

Achterglasschildering

De glasschildering stelt koning Lat Dior (ca. 1842-1886) voor tijdens zijn verzet tegen de aanleg van de spoorlijn Dakar-Saint Louis in 1882. Koning Lat Dior is te herkennen aan zijn rode muts en cape, zijn laarzen en de attributen, waaronder het zwaard, die hij bij zich draagt. Tegenover Lat Dior staan drie Franse militairen en achter hem enkele van zijn volgelingen. Lat Dior werd geboren in een animistische familie en bekeerde zich in 1864 tot de islam. In 1862 werd hij koning van Cayor, één van de Senegalese koninkrijken van die tijd. Zijn relatie met de koloniale (Franse) autoriteiten was goed totdat de Fransen in 1882 besloten tot de aanleg van de spoorlijn Dakar-Saint Louis, dwars door het land van Lat Dior.<BR> <BR> De traditie van het achterglasschilderen is eind 19e eeuw vanuit het Midden-Oosten en Noord-Afrika naar Senegal overgebracht. Vanaf de jaren 1890 importeerden Libanese, Syrische en Marokkaanse migranten religieuze prenten en achterglasschilderingen vanuit hun herkomstlanden naar Senegal voor de verkoop en voor eigen gebruik. Na enige tijd begonnen Senegalese moslims de Arabische glasschilderingen te reproduceren, gebruikmakend van dezelfde (vaak sjiietische) voorstellingen en Arabische teksten als de prenten en schilderingen uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika. <BR> <BR> Na verloop van tijd ontwikkelde zich binnen de Senegalese traditie een eigen identiteit, met een eigen schilderstijl en typisch Senegalese thematiek. Deze ontwikkeling is in gang gezet met schilderingen die de Senegalese, soennitische stromingen van islam weerspiegelden, zoals afbeeldingen van Senegalese religieuze leiders (marabouts). Een kenmerkend stijldetail is de proportionele verdeling in de achterglasschilderingen; de grootte van de figuren in de afbeelding weerspiegelt de mate van belangrijkheid. <BR> <BR> Het hoogtepunt van de produktie van Senegalese glasschilderingen voor de lokale markt lag in de periode 1920-1970 (Bouttiaux-Ndiaye, p. 9). In de periode daarna verminderde de vraag op de lokale markt sterk vanwege de opkomst van goedkoop drukwerk. Sinds die tijd prefereren de meeste Senegalese moslims een foto of gedrukte prent als religieus object boven een glasschildering.<BR> <BR> Sinds de opkomst van het toerisme in Senegal in de jaren 1970 worden glasschilderingen met name voor de toeristische markt gemaakt. De thematiek werd aangepast aan de smaak van de toeristen; minder religieuze afbeeldingen en meer scènes uit het dagelijks leven, voorstellingen van de Senegalese cultuur en ook afbeeldingen van internationaal bekende figuren als Bob Marley en Kuifje. <BR> <BR> Daarnaast werd het Senegalese achterglasschilderen door de westerse kunstwereld ontdekt, beginnend met de publicatie van Renaudeau (1984). Senegalese kunstenaars begonnen te experimenteren met materiaal, techniek en thematiek. Waren de schilderingen vroeger anoniem, nu begonnen kunstenaars hun werken te signeren. Door aankopen van diverse westerse musea werden de prijzen sterk opgedreven. Met bovenstaande ontwikkelingen is de betekenis van achterglasschilderingen veranderd, ze zijn van religieuze voorwerpen tot kunstwerken geworden.<BR> <BR> Vervaardiging<BR> Glasschilderingen worden gewoonlijk in speciale ateliers vervaardigd. Meestal wordt de schildering vervaardigd aan de hand van een modeltekening aanwezig in het atelier, anders uit de losse hand. Het model wordt achter de glasplaat gelegd, waarna de contouren van de tekening met zwarte verf of inkt op de glasplaat worden geschilderd. Daarna wordt de schildering met watervaste of latexverf ingekleurd. Het signeren van de schildering gebeurt in spiegelbeeld. Wanneer de verf droog is wordt de achterkant van de schildering met lichte verf bewerkt zodat de schildering geen licht meer doorlaat. Tenslotte wordt achter de glasplaat een stuk karton bevestigd om de schildering tegen krassen te beschermen. Het karton wordt met dik afplakband bevestigd.