Talismanhemd

Katoenen hemd dat is beschreven met religieuze en magische teksten zoals koranverzen, hadiths (uitspraken van de profeet Mohammed), gebeden en spreuken, de schone namen of eigenschappen van God (al-asmā’ al-ḥusnā), mystieke aanroepingen van God (zoals آه شرا هيا, اذوناي) en namen van islamitische profeten en de engel Gabriël. In het Ottomaanse Rijk werd dit soort hemden gebruikt door de sultan en andere leden van het hof en door hoge militairen. Op dit hemd wordt de eigenaar bij naam genoemd, ook hij behoort waarschijnlijk tot deze kringen.<BR> <BR> Talismanhemden werden in alleen in bepaalde delen en perioden van de islamitische wereld gebruikt: India in de Mughalperiode (1526-1857), Turkije in de Ottomaanse periode (ca. 1299-1922) en West-Afrika. In de Nederlandse collecties bevinden zich ook enkele talismanhemden uit Indonesië. De hemden konden voor vele doeleinden gebruikt worden: als bescherming op het slagveld, bij ziekte of als ceremonieel hemd bij officiële en feestelijke gelegenheden. Hemden zoals deze werden ook wel opgevouwen tot amulet en meegedragen in een doosje (Maddison and Savage-Smith 1997: 117, Leoni 2016: 58).<BR> <BR> De Arabische inscripties op het hemd zijn overwegend geschreven in naskh-schrift en zijn zowel op voor- als achterkant aangebracht in een symmetrisch patroon. Centraal in dit patroon staan twee ruitvormen met daarbinnen een achthoek. In een lettertype dat vierkant Koefisch heet, staat hier in witte letters tegen een rode achtergrond de islamitische geloofsbelijdenis, de shahada: ‘Er is geen god dan God en Mohammed is Gods profeet’. De geloofsbelijdenis staat op z’n kant, waardoor de tekst niet meteen te lezen is; dit versterkt de magische werking van het hemd.<BR> <BR> Driemaal wordt de eigenaar van het hemd bij naam genoemd. Met opzet wordt hij niet volledig bekend gemaakt. Zijn naam, Ali ibn (Ali, de zoon van), wordt gevolgd door een lege plek waar de rest van zijn naam hoort te staan. Op de voorzijde van het hemd staat:<BR> يا علي انت البس المهابة المتجلي بالكبر و النور <BR> “O Ali, jij draagt deze duidelijke grootsheid [bedoeld is het hemd] met trots en uitstraling.”<BR> Verder staat er een gebed waarin God gevraagd wordt hem te beschermen:<BR> اللهم احفظ صاحب الكتابة هذا على بن من كل اآلفات و البالية<BR> “God, bescherm de eigenaar van dit geschrevene, Ali ibn, tegen ongeluk en slechte zaken.”<BR> Op de achterzijde van het hemd staat:<BR> سئلك أن تحفظ حامل هذا القميص علي بن<BR> “Ik vraag u [God] om de drager van dit hemd te beschermen, Ali ibn.”<BR> <BR> Opvallend aan dit talismanhemd zijn de vele magische vierkanten. In een magische vierkant worden getallen bij elkaar gezet. Wanneer de cijfers in zo'n magisch vierkant bij elkaar worden opgeteld krijgt men aan alle zijden hetzelfde getal. De cijfers komen soms overeen met letters uit het alfabet zodat er eigenlijk een woord staat. Een vierkant samengesteld uit woorden geeft meestal een bepaalde formule weer. Door gebruik te maken van een vierkant krijgt de tekst meer kracht.<BR> <BR> Verder zijn er magische symbolen en lettertekens in opgenomen. Voorbeelden hiervan zijn de zeven zegels (saba ̒ khawātim) waartoe ook het Salomonszegel, een vijfpuntige ster, behoort, de halve-maantekens (‘lunette script’), de mysterieuze letters (ḥurūf al-muqaṭṭa'a) uit de Koran en de zogenaamde gekroonde woorden die met deze letters gevormd worden.<BR> <BR> De koranteksten op het hemd zijn vooral teksten die bekend staan om hun magische en beschermende werking. Dit zijn ondermeer het openingshoofdstuk van de Koran (al-Fātiḥa), het Troonvers (Koran 2: 255) en het vers 18:78 uit de Koran. Verder zijn vertegenwoordigd de hoofdstukken De tafel (soera 5), De kantelen (soera 7), Yā Sīn (soera 36), Het succes (soera 48), De mens (soera 76), al-Ikhlaaṣ (soera 112) en de zogenoemde amuletsoera’s (al-mu'awwiḏatān), te weten hoofdstuk 113 en hoofdstuk 114. De koranteksten zijn meestal niet in hun volledige vorm vertegenwoordigd, maar opgeknipt in delen en verspreid over het hemd. Deze vorm versterkt de magische werking van het hemd.<BR>

Talismanhemd

Katoenen hemd dat is beschreven met religieuze en magische teksten zoals koranverzen, hadiths (uitspraken van de profeet Mohammed), gebeden en spreuken, de schone namen of eigenschappen van God (al-asmā’ al-ḥusnā), mystieke aanroepingen van God (zoals آه شرا هيا, اذوناي) en namen van islamitische profeten en de engel Gabriël. In het Ottomaanse Rijk werd dit soort hemden gebruikt door de sultan en andere leden van het hof en door hoge militairen. Op dit hemd wordt de eigenaar bij naam genoemd, ook hij behoort waarschijnlijk tot deze kringen.<BR> <BR> Talismanhemden werden in alleen in bepaalde delen en perioden van de islamitische wereld gebruikt: India in de Mughalperiode (1526-1857), Turkije in de Ottomaanse periode (ca. 1299-1922) en West-Afrika. In de Nederlandse collecties bevinden zich ook enkele talismanhemden uit Indonesië. De hemden konden voor vele doeleinden gebruikt worden: als bescherming op het slagveld, bij ziekte of als ceremonieel hemd bij officiële en feestelijke gelegenheden. Hemden zoals deze werden ook wel opgevouwen tot amulet en meegedragen in een doosje (Maddison and Savage-Smith 1997: 117, Leoni 2016: 58).<BR> <BR> De Arabische inscripties op het hemd zijn overwegend geschreven in naskh-schrift en zijn zowel op voor- als achterkant aangebracht in een symmetrisch patroon. Centraal in dit patroon staan twee ruitvormen met daarbinnen een achthoek. In een lettertype dat vierkant Koefisch heet, staat hier in witte letters tegen een rode achtergrond de islamitische geloofsbelijdenis, de shahada: ‘Er is geen god dan God en Mohammed is Gods profeet’. De geloofsbelijdenis staat op z’n kant, waardoor de tekst niet meteen te lezen is; dit versterkt de magische werking van het hemd.<BR> <BR> Driemaal wordt de eigenaar van het hemd bij naam genoemd. Met opzet wordt hij niet volledig bekend gemaakt. Zijn naam, Ali ibn (Ali, de zoon van), wordt gevolgd door een lege plek waar de rest van zijn naam hoort te staan. Op de voorzijde van het hemd staat:<BR> يا علي انت البس المهابة المتجلي بالكبر و النور <BR> “O Ali, jij draagt deze duidelijke grootsheid [bedoeld is het hemd] met trots en uitstraling.”<BR> Verder staat er een gebed waarin God gevraagd wordt hem te beschermen:<BR> اللهم احفظ صاحب الكتابة هذا على بن من كل اآلفات و البالية<BR> “God, bescherm de eigenaar van dit geschrevene, Ali ibn, tegen ongeluk en slechte zaken.”<BR> Op de achterzijde van het hemd staat:<BR> سئلك أن تحفظ حامل هذا القميص علي بن<BR> “Ik vraag u [God] om de drager van dit hemd te beschermen, Ali ibn.”<BR> <BR> Opvallend aan dit talismanhemd zijn de vele magische vierkanten. In een magische vierkant worden getallen bij elkaar gezet. Wanneer de cijfers in zo'n magisch vierkant bij elkaar worden opgeteld krijgt men aan alle zijden hetzelfde getal. De cijfers komen soms overeen met letters uit het alfabet zodat er eigenlijk een woord staat. Een vierkant samengesteld uit woorden geeft meestal een bepaalde formule weer. Door gebruik te maken van een vierkant krijgt de tekst meer kracht.<BR> <BR> Verder zijn er magische symbolen en lettertekens in opgenomen. Voorbeelden hiervan zijn de zeven zegels (saba ̒ khawātim) waartoe ook het Salomonszegel, een vijfpuntige ster, behoort, de halve-maantekens (‘lunette script’), de mysterieuze letters (ḥurūf al-muqaṭṭa'a) uit de Koran en de zogenaamde gekroonde woorden die met deze letters gevormd worden.<BR> <BR> De koranteksten op het hemd zijn vooral teksten die bekend staan om hun magische en beschermende werking. Dit zijn ondermeer het openingshoofdstuk van de Koran (al-Fātiḥa), het Troonvers (Koran 2: 255) en het vers 18:78 uit de Koran. Verder zijn vertegenwoordigd de hoofdstukken De tafel (soera 5), De kantelen (soera 7), Yā Sīn (soera 36), Het succes (soera 48), De mens (soera 76), al-Ikhlaaṣ (soera 112) en de zogenoemde amuletsoera’s (al-mu'awwiḏatān), te weten hoofdstuk 113 en hoofdstuk 114. De koranteksten zijn meestal niet in hun volledige vorm vertegenwoordigd, maar opgeknipt in delen en verspreid over het hemd. Deze vorm versterkt de magische werking van het hemd.<BR>