Bali heeft een rijke geschreven traditie. Al eeuwenlang schrijven Balinezen deze handschriften op het blad van de lontarpalm (Borassus flabelifer). Lontar wordt ook wel rontal genoemd, van het woord ‘ron’, dat blad betekent, en ‘tal’, de naam van de palm. Bij het vervaardigen van een handschrift maakt men gebruik van verschillende soorten mesjes: eentje voor het op maat snijden van de lontar in repen, eentje voor het inkerven van letters (in Balinees schrift) en eentje voor het inkerven van tekeningen. Als de tekst is ingekerfd op een geprepareerd lontarblad wrijft men vervolgens het lontarblad in met het roet of zwartsel van een gebrande kemirinoot (vrucht van de aleurites moluccana). Vervolgens wordt het blad met een doekje weer schoongeveegd. Omdat het geprepareerde lontarblad glad is blijft het zwartsel achter in de ingekerfde delen. De losse bladen worden bijeengebonden met een kort. Twee stukken bamboe fungeren als omslag.<BR> Dit lontarmes heet een 'pangrupak', aangezien het geheel van metaal gemaakt is. Een lontarmes met een houten handvat wordt een 'pangutik' genoemd.