Bij deze rode viewer, een zogenaamde 3D Super viewer, worden vier draaischijven geleverd met elk 14 foto’s. Dit type viewer is al decennia lang een populair souvenir. De viewer is geproduceerd in China.<BR> <BR> Elke draaischijf bevat een dubbele serie van zeven unieke foto’s, die daarna herhaald worden. De afbeeldingen tonen onderdelen van de hadj-rituelen of van plaatsen die van belang zijn in het hadj ritueel of voor de vroege islam. Draaischijf een bevat achtereenvolgens: het vliegtuig op het hadj terminal in Djedda, de Ka’ba met pelgrims, biddende pelgrims bij de de Standplaats van Abraham (Arabisch: Maqam Ibrahim), het drinken van Zemzem water, het kussen van de Zwarte Steen, pelgrims in een lange overdekte hal waarin het heen er weer lopen tussen de heuveltjes van Marwa en Safa, het zogenaamde sa’i ritueel, wordt uitgevoerd, en de Berg Noor in een groen landschap. <BR> Draaischijf twee bestaat uit een afbeelding van de Khaif moskee (bekend van de traditie dat vele profeten waaronder de profeet Mohammed er hebben gebeden) in Mina, de Nimra moskee in Arafat (Waar de porfeet Mohammed zijn afscheidspreek heeft gehouden), de berg Arafat, de moskee in Muzdalifa, het verzamelen van steentjes in Muzdalifa, de grootste van de drie pilaren (Aqabah) waar steentjes worden gegooid in Mina met drommen pelgrims ervoor, en de middelste pilaar voor het gooien van steentjes (Wusta) in Mina omgeven door pelgrims. Draaischijf drie bevat het uitvoeren van de afscheidstawaf (de rondgang rond de Ka’ba na afloop van de rituelen), de Moskee van de Profeet in Medina, het Baqi’ kerkhof in Medina, overzicht van Medina met de Moskee van de Profeet en de Uhud berg, de Moskee van de twee qibla’s (al-Qiblatayn), de Quba moskee in Medina, de vijf moskeeën waar de profeet Mohammed bij tijdens de strijd van de Loopgraaf (Arabisch: al-khandaq) in Medina. Draaischijf vier bevat een overzicht van de Grote Moskee in Mekka, het kussen van de de Zwarte steen voor het sa’i ritueel, de Ka’ba in Mekka, de processie van pelgrims tussen Safa en Marwa bij het sa’i ritueel door een overdekte hal, de Moskee van de Profeet in Medina, en in Jeruzalem de Kidron vallei , de Moria of de Tempelberg, en de al-Aqsa moskee. De viewer heeft als merknaam Souvenir from Makkah and Madina (Hadiya min Makka al-Mukarrama wa al-Madina al-Munawwara).<BR> <BR> Het aanschaffen van souvenirs als onderdeel van pelgrimage en Mekka als belangrijk handelscentrum gaan beide ver terug in de geschiedenis. Ook al voor de komst van de islam vonden er in en rondom Mekka festivals en bedevaarten plaats waar ook goederen werden verhandeld. Na de komst van de islam werden de bedevaarten gecontinueerd, en was handel tijdens de hadj en de omrah, de kleine bedevaart, toegestaan. Men mocht zijn koopwaar verkopen na het ritueel op de Berg Arafat op dag twee van de pelgrimsrites. Dan kochten pelgrims praktische spullen in voor de terugreis en (luxe)producten als aandenken aan de bedevaart en als geschenk voor familie en vrienden. (Khan 2013, p. 230) Pelgrims brachten ook producten uit het thuisland mee naar Mekka om daar voor een goede prijs te verkopen en zo hun terugtocht te financieren. Al vroeg in de islamitische geschiedenis had het jaarlijkse aanbod op de bedevaartmarkten dus al een internationaal karakter. Dit werd versterkt doordat (al dan niet tijdelijk gevestigde) handelaren in Mekka en havenstad Djedda stoffen en andere producten importeerden speciaal voor die bedevaartmarkten. De diversiteit in het aanbod en de internationale oriëntatie was daarnaast mede te danken aan de aanwezigheid van buitenlandse kunstenaars en ambachtslieden in Mekka die handgemaakte souvenirs (zoals schilderingen van de Ka’ba door Indiase schilders) maakten, zeker in de negentiende eeuw maar naar grote waarschijnlijkheid al veel vroeger. (Porter 2015, pp. 105-107) Voor pelgrims geldt vaak dat de productieplaats van ondergeschikt belang is: het feit dat de aanschaf in Mekka of Medina plaatsvond en het product dus met de heilige steden in contact is geweest is doorslaggevend. (Mols 2013, p. 76) Hoewel het aanbod in de eerste twee decennia van de 21ste eeuw is uitgebreid met bijvoorbeeld uiteenlopende elektronische apparaten, digitale gadgets en spelletjes, hebben sommige souvenirs zoals bidkleden, bidsnoeren, gouden sieraden en Zemzemwater flesjes niets aan populariteit ingeboet, al is hun verschijningsvorm wel aan verandering onderhevig doordat ook modern design zijn intrede doet in het assortiment van pelgrimsartikelen. Gebleven is het internationale aanbod van aandenkens, met de kanttekening dat de lokaal geproduceerde souvenirs ook vaak door buitenlandse vaklui worden geproduceerd. <BR>