Deze drinkset voor het schenken van water uit de Zemzem-bron in Mekka bestaat uit een goudkleurig dienblad, waterkan en zes kommetjes van zwaar aluminium die versierd zijn met een florale decoratie. De Zemzem-bron ligt oostelijk van de Ka’ba, en volgens de traditie liet God de bron ontstaan na een dringend verzoek van Hagar, de tweede vrouw van Abraham, die in de woestijn naarstig op zoek was naar water voor haar zoon Ishmael. Volgens de traditie droogde de bron in de loop van de tijd weer op maar werd deze herontdekt door de grootvader van Mohammed.<BR> <BR> Deze zoektocht naar water van Hagar wordt door pelgrims herbeleefd wanneer zij zeven keer rennen of lopen tussen de twee heuveltjes van Safa en Marwa. Na dit zogenaamde sa’i-ritueel drinken pelgrims van dit water dat vandaag de dag via allerhande wateruitgifteplekken aan pelgrims beschikbaar wordt gesteld. Men schrijft aan het water zegenende en genezende kracht toe (Chabbi 2001, p. 442). Een bekende overlevering luidt: “Als je drinkt van Zemzem hopend op genezing, zal God je genezen. Als je dorstig bent, zal God je dorst lessen. Als je hongerig bent, zal God je voorzien.”<BR> <BR> Het meenemen van Zemzem-water voor zichzelf, familie en vrienden is al een eeuwenlange traditie. Vaak werden hiervoor eenvoudige flesjes van tin of aardewerk gebruikt (Mols & Vrolijk 2016, pp. 70-71), maar er zijn ook negentiende-eeuwse voorbeelden van blauw-wit Chinees porselein bekend (Porter 2012, pp. 74-75). Nu kan het zowel worden meegenomen in grote watercontainers en in kleine afgesloten plastic flesjes met een inhoud van 100 ml, maar ook in luxe uitgevoerde verpakkingen. Onder pelgrims zijn drinkwatersets als deze van het merk Diamond populair. De set is geproduceerd in China.<BR> <BR> Het aanschaffen van souvenirs als onderdeel van pelgrimage en Mekka als belangrijk handelscentrum gaan beide ver terug in de geschiedenis. Ook al voor de komst van de islam vonden er in en rondom Mekka festivals en bedevaarten plaats waar ook goederen werden verhandeld. Na de komst van de islam werden de bedevaarten gecontinueerd, en was handel tijdens de hadj en de omrah, de kleine bedevaart, toegestaan. Men mocht zijn koopwaar verkopen na het ritueel op de Berg Arafat op dag twee van de pelgrimsrites. Dan kochten pelgrims praktische spullen in voor de terugreis en (luxe)producten als aandenken aan de bedevaart en als geschenk voor familie en vrienden. (Khan 2013, p. 230) Pelgrims brachten ook producten uit het thuisland mee naar Mekka om daar voor een goede prijs te verkopen en zo hun terugtocht te financieren. Al vroeg in de islamitische geschiedenis had het jaarlijkse aanbod op de bedevaartmarkten dus al een internationaal karakter. Dit werd versterkt doordat (al dan niet tijdelijk gevestigde) handelaren in Mekka en havenstad Djedda stoffen en andere producten importeerden speciaal voor die bedevaartmarkten. De diversiteit in het aanbod en de internationale oriëntatie was daarnaast mede te danken aan de aanwezigheid van buitenlandse kunstenaars en ambachtslieden in Mekka die handgemaakte souvenirs (zoals schilderingen van de Ka’ba door Indiase schilders) maakten, zeker in de negentiende eeuw maar naar grote waarschijnlijkheid al veel vroeger. (Porter 2015, pp. 105-107) Voor pelgrims geldt vaak dat de productieplaats van ondergeschikt belang is: het feit dat de aanschaf in Mekka of Medina plaatsvond en het product dus met de heilige steden in contact is geweest is doorslaggevend. (Mols 2013, p. 76) Hoewel het aanbod in de eerste twee decennia van de 21ste eeuw is uitgebreid met bijvoorbeeld uiteenlopende elektronische apparaten, digitale gadgets en spelletjes, hebben sommige souvenirs zoals bidkleden, bidsnoeren, gouden sieraden en Zemzemwater flesjes niets aan populariteit ingeboet, al is hun verschijningsvorm wel aan verandering onderhevig doordat ook modern design zijn intrede doet in het assortiment van pelgrimsartikelen. Gebleven is het internationale aanbod van aandenkens, met de kanttekening dat de lokaal geproduceerde souvenirs ook vaak door buitenlandse vaklui worden geproduceerd. <BR>