Deze Engelstalige pelgrimsgids Rites and Selected Etiquettes for those intending to perform Hajj & ‘Umrah and Visitors is samengesteld door ‘Abdullah ibn Sa’id ibn Jarash. Het boekje van 134 pagina’s is in 2010 uitgegeven door Uitgeverij Darussalam in Riyad. Met zijn harde kaft en hogere kwaliteit papier waarop de vele kleurenfoto’s die zijn opgenomen goed uitkomen betreft het een duurdere gids dan de praktisch uitgevoerde boekjes die pelgrims vaak meenemen tijdens de rituelen. Door het grotere formaat lijkt deze uitgave eerder bedoeld als een naslagwerk, als geschenk of als leidraad voor een aspirant pelgrim om zich thuis op de hadj voor te bereiden. <BR> <BR> De gids is uitgegeven in het Engels en bevat naast uitleg van de rituelen en de bijbehorende gedragingen ook een vertaling van de verschillende gebeden die daarbij opgezegd moeten worden. De gids gaat ook in op de staat van ihram, de staat van wijding waarin moslims moeten verkeren voordat ze het heilige Mekka als pelgrim betreden. Er wordt uitgelegd wat men tijdens de staat van ihram mag doen en wat verboden is. Tot de verboden behoren onder meer het gebruik van parfum, vloeken of het jagen op dieren. Ook geeft de gids bijvoorbeeld vrouwen advies over menstrueren tijdens de dagen van de hadj en hoe daarmee om te gaan tijdens de hadjrituelen. De gids gaat ook in op het bezoek aan de Grote Moskee van Medina, waar zich het graf van Profeet Mohammed bevindt. Hoewel geen onderdeel van de hadj of omrah (de kleine bedevaart naar Mekka) kiezen veel pelgrims ervoor om na afloop van de bedevaart naar mekka ook een bezoek te brengen aan de Moskee en Mausoleum van de Profeet in Medina. <BR> <BR> Vanwege de behoefte aan informatie over de bedevaart, de heilige steden van de islam en de reis ernaar toe ontstond er eeuwen geleden al een traditie van pelgrimsgidsen in de islamitische wereld. Dit waren handgeschreven manuscripten, die soms ook voorzien werden van miniaturen of eenvoudige tekeningen van bijvoorbeeld de Ka’ba in Mekka of het graf van de Profeet in Medina. Ze bevatten naast praktische informatie over de reis, een uiteenzetting van de rituelen met de begeleidende gebeden ook vaak wat meer achtergrond over de genade die pelgrims ten deel viel als men bijvoorbeeld bad bij de Ka’ba.<BR> <BR> Het aanschaffen van souvenirs als onderdeel van pelgrimage en Mekka als belangrijk handelscentrum gaan beide ver terug in de geschiedenis. Ook al voor de komst van de islam vonden er in en rondom Mekka festivals en bedevaarten plaats waar ook goederen werden verhandeld. Na de komst van de islam werden de bedevaarten gecontinueerd, en was handel tijdens de hadj en de omrah, de kleine bedevaart, toegestaan. Men mocht zijn koopwaar verkopen na het ritueel op de Berg Arafat op dag twee van de pelgrimsrites. Dan kochten pelgrims praktische spullen in voor de terugreis en (luxe)producten als aandenken aan de bedevaart en als geschenk voor familie en vrienden. (Khan 2013, p. 230) Pelgrims brachten ook producten uit het thuisland mee naar Mekka om daar voor een goede prijs te verkopen en zo hun terugtocht te financieren. Al vroeg in de islamitische geschiedenis had het jaarlijkse aanbod op de bedevaartmarkten dus al een internationaal karakter. Dit werd versterkt doordat (al dan niet tijdelijk gevestigde) handelaren in Mekka en havenstad Djedda stoffen en andere producten importeerden speciaal voor die bedevaartmarkten. De diversiteit in het aanbod en de internationale oriëntatie was daarnaast mede te danken aan de aanwezigheid van buitenlandse kunstenaars en ambachtslieden in Mekka die handgemaakte souvenirs (zoals schilderingen van de Ka’ba door Indiase schilders) maakten, zeker in de negentiende eeuw maar naar grote waarschijnlijkheid al veel vroeger. (Porter 2015, pp. 105-107) Voor pelgrims geldt vaak dat de productieplaats van ondergeschikt belang is: het feit dat de aanschaf in Mekka of Medina plaatsvond en het product dus met de heilige steden in contact is geweest is doorslaggevend. (Mols 2013, p. 76) Hoewel het aanbod in de eerste twee decennia van de 21ste eeuw is uitgebreid met bijvoorbeeld uiteenlopende elektronische apparaten en digitale gadgets, hebben sommige souvenirs zoals bidkleden, bidsnoeren, gouden sieraden en Zemzemwater flesjes niets aan populariteit ingeboet, al is hun verschijningsvorm wel aan verandering onderhevig doordat ook modern design zijn intrede doet in het assortiment van pelgrimsartikelen. Wat gebleven is het internationale aanbod van aandenkens, met de kanttekening dat de lokaal geproduceerde souvenirs ook vaak door buitenlandse vaklui worden geproduceerd. <BR> <BR>