Palihenk

Twaalfpuntige steen van marmer die palihenk genoemd wordt. De steen staat ook wel bekend als ‘steen van eenvoud’ (qana’at tasi). De palihenk was een belangrijk object voor Bektashi’s, volgelingen van Haci Bektash, de dertiende-eeuwse grondlegger van de mystieke Bektashi soefi-orde. Baba’s, oudere Bektashi sjeiks, droegen de palihenk over van baba op baba. Hierdoor is de steen lastig te dateren. De enigszins versleten rondingen wijzen wellicht op veelvuldig gebruik. Deze steen was bevestigd aan een riem of gordel en was onderdeel van de geestelijke kledij, gedragen door zowel de getrouwde als ongetrouwde derwisjen. De palihenk heeft dezelfde vorm als de teslim tasi, een twaalfpuntige hanger die om de hals werd gedragen, maar is groter.<BR> <BR> Zoals andere onderdelen van de baba-uitrusting verwijst de palihenk naar de Bektashi-leer. Zo verwijst de palihenk naar de stenen die arme derwisjen in hun gordel stopten om de honger te stillen (Brown 1927: 179). Daarnaast bestaat er de legende over de steen dat Mozes deze bij het baden in de Nijl gebruikte voor het bewaren van zijn kleding (Frembgen 1999: 207). <BR> <BR> Een palihenk is doorgaans rond of ovaal en heeft 7, 8 of 12 hoeken, in dit geval twaalf. In het midden is een turkooise steen aangebracht in een zilveren setting die is versierd met 28 punten in granulatie-techniek. Het getal 28 staat symbool voor de 28 letters van het Arabische alfabet en daarmee voor de 28 letters waarin de Koran is geschreven. Op die manier representeert het getal 28 het woord van God (Birge 1937: 149, 156).<BR> <BR> De betekenis van de twaalf punten van de steen kan op meerdere manieren geïnterpreteerd worden. Allereerst staan ze symbool voor de twaalf imams van het sjiisme. Wanneer Bektashi’s met christenen spraken, echter, verwezen ze naar de twaalf apostelen (Birge 1937:232). Een andere interpretatiemogelijkheid was dat de twaalf hoeken symbool stonden voor de twaalf volkeren van Israël, dus de stamvaders van het joodse volk (Birge 1937: 217). De twaalf hoeken van de teslim tasi werden op vergelijkbare wijze uitgelegd (ibid.: 235). Het feit dat de twaalf hoeken alledrie deze betekenissen konden hebben, toont de verbondenheid en overlap van het Bektashisme met andere religies. Daarnaast maakten de symbolen met dubbele betekenissen het makkelijker om zowel moslims als christenen van het Bektashisme te overtuigen (ibid.: 210). <BR> <BR> Luca Bruls, 2016.

Palihenk

Twaalfpuntige steen van marmer die palihenk genoemd wordt. De steen staat ook wel bekend als ‘steen van eenvoud’ (qana’at tasi). De palihenk was een belangrijk object voor Bektashi’s, volgelingen van Haci Bektash, de dertiende-eeuwse grondlegger van de mystieke Bektashi soefi-orde. Baba’s, oudere Bektashi sjeiks, droegen de palihenk over van baba op baba. Hierdoor is de steen lastig te dateren. De enigszins versleten rondingen wijzen wellicht op veelvuldig gebruik. Deze steen was bevestigd aan een riem of gordel en was onderdeel van de geestelijke kledij, gedragen door zowel de getrouwde als ongetrouwde derwisjen. De palihenk heeft dezelfde vorm als de teslim tasi, een twaalfpuntige hanger die om de hals werd gedragen, maar is groter.<BR> <BR> Zoals andere onderdelen van de baba-uitrusting verwijst de palihenk naar de Bektashi-leer. Zo verwijst de palihenk naar de stenen die arme derwisjen in hun gordel stopten om de honger te stillen (Brown 1927: 179). Daarnaast bestaat er de legende over de steen dat Mozes deze bij het baden in de Nijl gebruikte voor het bewaren van zijn kleding (Frembgen 1999: 207). <BR> <BR> Een palihenk is doorgaans rond of ovaal en heeft 7, 8 of 12 hoeken, in dit geval twaalf. In het midden is een turkooise steen aangebracht in een zilveren setting die is versierd met 28 punten in granulatie-techniek. Het getal 28 staat symbool voor de 28 letters van het Arabische alfabet en daarmee voor de 28 letters waarin de Koran is geschreven. Op die manier representeert het getal 28 het woord van God (Birge 1937: 149, 156).<BR> <BR> De betekenis van de twaalf punten van de steen kan op meerdere manieren geïnterpreteerd worden. Allereerst staan ze symbool voor de twaalf imams van het sjiisme. Wanneer Bektashi’s met christenen spraken, echter, verwezen ze naar de twaalf apostelen (Birge 1937:232). Een andere interpretatiemogelijkheid was dat de twaalf hoeken symbool stonden voor de twaalf volkeren van Israël, dus de stamvaders van het joodse volk (Birge 1937: 217). De twaalf hoeken van de teslim tasi werden op vergelijkbare wijze uitgelegd (ibid.: 235). Het feit dat de twaalf hoeken alledrie deze betekenissen konden hebben, toont de verbondenheid en overlap van het Bektashisme met andere religies. Daarnaast maakten de symbolen met dubbele betekenissen het makkelijker om zowel moslims als christenen van het Bektashisme te overtuigen (ibid.: 210). <BR> <BR> Luca Bruls, 2016.