Centraal in grote letters is op deze steendruk een bekende overlevering (hadith), geïnspireerd op de hoge status van Ali binnen het sjiisme en toegeschreven aan de profeet Mohammed: “Ik ben de stad van kennis en Ali is de poort ervan” (انا مدينة العلم وعلي بابها; zie ook Rosenthal 2007: 144). In kleine letters rechtsboven staat ter verduidelijking dat dit een uitspraak is van de profeet Mohammed, “de boodschapper van God zei” (قال رسول الله). De kennis van Ali (en de profeet) is alomvattend en refereert hier naar zowel kennis van het goddelijke als kennis van de geheimen van de wereld en mensen. De afgebeelde dieren zouden ook naar deze kennis kunnen verwijzen, de leeuw als symbool van Ali zelf en de pauw als symbool van het paradijs en de laatste van de Twaalf Imams; dit kan in verband kan worden gebracht met het idee dat de kennis van Ali werd doorgegeven aan de Imams na hem. De betekenis van de vis, die rust op de letter ya van Ali’s naam, is onduidelijk. Wellicht symboliseert de vis naar de kennis van primaire levende wezens zoals bekend uit Bektashi afbeeldingen van “de Perfecte Mens,” een spirituele manier waarop Ali geconcipieerd werd als kenner en spiegel van de werkelijkheid (vergelijk de Jong 1989: 14, Plate 17). <BR> <BR> In de omlijsting staat de Basmala gevolgd door het Troonvers (Koranverzen 2: 255-257, het laatste zinsdeel van 257 ontbreekt wegens gebrek aan ruimte). In een cartouche bovenaan staat een deel van Koranvers 62: 13: “hulp van God en een spoedig succes [of: overwinning]” (نصر من الله و فتح قريب). Ook wordt God nog eens enkele malen apart aangeroepen, “O verhevene van rang” (يا رفيع الدرجات), “O helper van belangrijke zaken” (يا كافي المهمات), “O oorsprong van alle oorzaken [dwz. Schepper]” (يا مسبب الاسباب), “O rechtvaardige gever” (يا قاضي الحاجات).<BR> <BR> Onderaan is de prent nederig gesigneerd door “de slaaf Mohammad Saneʿi Khansari” en wordt het jaartal 1356 A.H. (1937/38 A.D.) aangeduid. Rechts bovenaan wordt in het Farsi vermeld dat de prent is gemaakt “volgens het verzoek van de heer Haj Seyyed Ahmad en Haj Seyyed Mahmud.” De prent werd gedrukt en verkocht in Mashhad, onderaan wordt vermeld in de werkplaats van Akhavan Ketabchi, en is kort voor verkoop ingekleurd om de afbeelding aantrekkelijker te maken. Naast het feit dat zulke afbeeldingen door pelgrims konden worden gekocht als souvenir, om op bijvoorbeeld thuis of in een winkel op te hangen, kan de sociale functie ook vanuit de lithografische techniek begrepen worden. De lithografie was namelijk een belangrijk medium voor de productie van religieuze voorstellingen op papier. Deze kunstvorm werd ongeveer een eeuw lang toegepast in Iran, vanaf de introductie van de techniek in 1833 tot de jaren vijftig van de twintigste eeuw, toen de laatste lithografiewerkplaats zijn deuren sloot (Marzolph 2001, 2009, 2011, 2012).<BR> <BR> De techniek raakte populair vanwege de relatief lage productiekosten, zodat de productie en verkoop van boeken en prenten op grote schaal mogelijk werd. Aan de andere kant was lithografie populair vanwege culturele en artistieke redenen. In tegenstelling tot moderne mechanische typografie konden dankzij de lithografie complexe vormen en iconografie behouden en gepopulariseerd worden. Geïllustreerde boeken gedrukt met de lithografietechniek in Iran bouwden zo voort op een verfijnde en eeuwenoude kalligrafische traditie. In de Qajar periode raakten op deze manier sjiitische thema’s, die eerder alleen beschikbaar waren voor de elite, visueel populair (cf. Ekhtiar 2015: 146 en Flaskerud 2010: 28-29). Dit ging door in de twintigste eeuw. De lithografie nam zo een interessante plaats in tussen de hoge kunstvormen zoals Perzische miniatuurkunst en populaire vormen, met name achterglasschilderingen en koffiehuisschilderingen. Naast het drukken van klassieke literatuur en romantische en populaire verhalen werd de lithografie gebruikt om religieuze boeken te maken. Ook werden enkelzijdige prenten gedrukt zoals deze, waarvan sommige op de bazaar of in en nabij sjiitische gebedshuizen werden verkocht. Van deze enkelzijdige prenten zijn slechts enkele uit de negentiende eeuw bewaard gebleven, vanwege het dagelijkse gebruik en het kwetsbare materiaal. De enkelzijdige prenten van Mohammad Saneʿi (7031-32a t/m 32u) uit de twintigste eeuw volgen deze eerdere voorbeelden van sjiitische iconografie.<BR> <BR> Pooyan Tamimi Arab, 2016.