In de sjiitische iconografie van boeken uit de Qajar periode waren de belangrijkste thema’s gerelateerd aan Ali en zijn rol in de geschiedenis van de Islam en de tragische gebeurtenissen van Karbala, waarbij Hussein werd gedood. Deze enkelzijdige prent uit de twintigste eeuw bouwt voort op die traditie en toont een scene die kort volgde op de dood van Hussein: de wraak van Mokhtar ibn Abi Ubaydah al-Thaqafi (7e eeuw A.D.), leider van een opstand tegen de Umayyaden na de dood van Hussein (Hawting 2012). De compositie is gebaseerd op eerdere varianten uit de negentiende eeuw (vergelijk Marzolph 2012: 98, Fig. 39; Puin 2008: G-20). Rechtsonder is het werk gesigneerd door de kunstenaar Mohammad Saneʿi, die werkzaam was in de periode 1931-1946 (Marzolph 2001: 46).<BR> <BR> In deze scene getiteld “Zitting aan het Hof van Mokhtar” (مجلس بارگاه مخثار) is de wraak afgebeeld als een serie van gruwelijke martelingen en executies, waarbij Mokhtar aanwezig is als leidende figuur die de gebeurtenis overziet maar zelf niet actief deelneemt. De weerloosheid van de moordenaars, die nu zelf slachtoffer zijn geworden, wordt extra benadrukt door hun naaktheid. Onder hen bevond zich Hakim b. Tufayl, die ervan beschuldigd werd Hussein met pijlen te hebben beschoten en Abolfazl te hebben gedood. Als wraak op het feit dat hij de dode Abolfazl had beroofd van zijn kleding en wapenuitrusting kleedden Mokhtars soldaten hem uit en werd hij met bijlen en pijlen gedood.<BR> <BR> Over lithografie en religieuze prenten in Iran:<BR> <BR> Om de sociale functie van deze prent beter te begrijpen is het ook noodzakelijk om stil te staan bij de lithografische techniek, die in Iran is gebruikt om religieuze voorstellingen op papier te drukken. Lithografische illustratie was een kunstvorm die in Iran ongeveer een eeuw is toegepast, vanaf de introductie van de techniek in Iran in 1833 tot de jaren vijftig van de twintigste eeuw, toen de laatste lithografiewerkplaats zijn deuren sloot (Marzolph 2001, 2009, 2011, 2012). Deze techniek raakte populair vanwege de relatief lage productiekosten, zodat de productie en verkoop van boeken en prenten op grote schaal mogelijk werd. Aan de andere kant was lithografie populair vanwege culturele en artistieke redenen. In tegenstelling tot moderne mechanische typografie konden dankzij de lithografie complexe vormen en iconografie behouden en gepopulariseerd worden. Geïllustreerde boeken gedrukt met de lithografietechniek in Iran bouwden zo voort op een verfijnde en eeuwenoude kalligrafische traditie. In de Qajar periode raakten op deze manier sjiitische thema’s, die eerder alleen beschikbaar waren voor de elite, visueel populair (cf. Ekhtiar 2015: 146 en Flaskerud 2010: 28-29). Dit continueerde in de twintigste eeuw. De lithografie nam zo een interessante plaats in tussen de hoge kunstvormen, zoals Perzische miniatuurkunst, en populaire vormen, zoals achterglasschilderingen en koffiehuisschilderingen. Naast het drukken van klassieke literatuur en romantische en populaire verhalen werd de lithografie gebruikt om religieuze boeken te maken. Ook werden enkelzijdige prenten gedrukt zoals deze, waarvan sommige op de bazaar of in en nabij sjiitische gebedshuizen werden verkocht. Van deze enkelzijdige prenten zijn slechts enkele uit de negentiende eeuw bewaard gebleven, vanwege het dagelijkse gebruik en het kwetsbare materiaal. De enkelzijdige prenten van Mohammad Saneʿi (7031-32a t/m 32u) uit de twintigste eeuw volgen deze eerdere voorbeelden van sjiitische iconografie.<BR> <BR> Pooyan Tamimi Arab, 2016.