Goudgewicht

Goudpoeder fungeerde in westelijk Afrika eeuwenlang als betaalmiddel. Naast een van de voornaamste handelsartikelen was goud ook een symbool voor spirituele rijkdom. Goud wordt geassocieerd met de ziel en het winnen van goud is altijd aan strenge rituele voorschriften onderworpen geweest. Goud als kleur staat voor koningschap en eeuwig leven, voor overvloed en vruchtbaarheid; de kleur roept associaties op met symbolen van welvaart en levensrijpheid. Voor de Akan-sprekende bevolkingsgroepen van zuidelijk Ghana en Ivoorkust diende goudstof als algemeen ruilmiddel in de alledaagse handel en voor de betaling van boetes en heffingen. Om als betaalmiddel te kunnen dienen, was het noodzakelijk het goud te wegen. Daarvoor werden zogeheten aberamo of abrammoo gebruikt, waarvan de naam verwijst naar alles waarmee goud werd gewogen: zaden, schelpen, knopen, kralen en dergelijke (de zogenaamde pseudo gewichten) en ook de metalen gewichten. In de vijf eeuwen waarin Akan-goudgewichten werden gemaakt kunnen twee grote periodes worden onderscheiden: van 1400 tot 1700 en van 1700 tot 1900. In het begin van de eerste periode is de invloed van handelaars uit Mali groot. De gewichten zijn gebaseerd op islamitische maten, die in de trans- Saharische handel werden gehanteerd. Tijdens de daaropvolgende anderhalve eeuw, met de ondergang van de grote Sahel-rijken en de opkomst van de kusthandel, vindt een assimilatie van Portugese en Hollandse maten plaats, maar de vormen van de gewichten blijven geometrisch. De goudgewichten uit deze periode zijn dik en groot. Naast geometrische gewichten onstonden tussen 1700 en 1900 ook figuratieve goudgewichten, waarbij de verscheidenheid aan vormen en motieven enorm is. Waar het in het begin nog vooral om de voorstelling van koninklijke regalia gaat, verschijnen naar verloop van tijd dieren en vruchten, wapens en werktuigen en menselijke figuren. Vaak zijn de uitbeeldingen geassocieerd met spreekwoorden. Een goudgewicht kan naar verschillende spreekwoorden verwijzen en een spreekwoord kan bovendien vele betekenissen hebben; alleen de eigenaar kent de enige 'juiste', die verband houdt met zijn ervaringen of overtuigingen. Het oppervlak van de geometrische goudgewichten wordt voorzien van symbolen, adinkra, die naar religieuze en filosofische begrippen verwijzen. Fraaie goudgewichten behoorden toe aan welgestelde handelaren, dorpshoofden en hovelingen, die ze op bestelling lieten maken om er hun status mee te verhogen. Het waren zeer begeerde pronkstukken, die soms ook als beschermend amulet werden gedragen. <BR> <BR> <BR> Goudgewichtje in de vorm van een zoömorfe figuur..

Goudgewicht

Goudpoeder fungeerde in westelijk Afrika eeuwenlang als betaalmiddel. Naast een van de voornaamste handelsartikelen was goud ook een symbool voor spirituele rijkdom. Goud wordt geassocieerd met de ziel en het winnen van goud is altijd aan strenge rituele voorschriften onderworpen geweest. Goud als kleur staat voor koningschap en eeuwig leven, voor overvloed en vruchtbaarheid; de kleur roept associaties op met symbolen van welvaart en levensrijpheid. Voor de Akan-sprekende bevolkingsgroepen van zuidelijk Ghana en Ivoorkust diende goudstof als algemeen ruilmiddel in de alledaagse handel en voor de betaling van boetes en heffingen. Om als betaalmiddel te kunnen dienen, was het noodzakelijk het goud te wegen. Daarvoor werden zogeheten aberamo of abrammoo gebruikt, waarvan de naam verwijst naar alles waarmee goud werd gewogen: zaden, schelpen, knopen, kralen en dergelijke (de zogenaamde pseudo gewichten) en ook de metalen gewichten. In de vijf eeuwen waarin Akan-goudgewichten werden gemaakt kunnen twee grote periodes worden onderscheiden: van 1400 tot 1700 en van 1700 tot 1900. In het begin van de eerste periode is de invloed van handelaars uit Mali groot. De gewichten zijn gebaseerd op islamitische maten, die in de trans- Saharische handel werden gehanteerd. Tijdens de daaropvolgende anderhalve eeuw, met de ondergang van de grote Sahel-rijken en de opkomst van de kusthandel, vindt een assimilatie van Portugese en Hollandse maten plaats, maar de vormen van de gewichten blijven geometrisch. De goudgewichten uit deze periode zijn dik en groot. Naast geometrische gewichten onstonden tussen 1700 en 1900 ook figuratieve goudgewichten, waarbij de verscheidenheid aan vormen en motieven enorm is. Waar het in het begin nog vooral om de voorstelling van koninklijke regalia gaat, verschijnen naar verloop van tijd dieren en vruchten, wapens en werktuigen en menselijke figuren. Vaak zijn de uitbeeldingen geassocieerd met spreekwoorden. Een goudgewicht kan naar verschillende spreekwoorden verwijzen en een spreekwoord kan bovendien vele betekenissen hebben; alleen de eigenaar kent de enige 'juiste', die verband houdt met zijn ervaringen of overtuigingen. Het oppervlak van de geometrische goudgewichten wordt voorzien van symbolen, adinkra, die naar religieuze en filosofische begrippen verwijzen. Fraaie goudgewichten behoorden toe aan welgestelde handelaren, dorpshoofden en hovelingen, die ze op bestelling lieten maken om er hun status mee te verhogen. Het waren zeer begeerde pronkstukken, die soms ook als beschermend amulet werden gedragen. <BR> <BR> <BR> Goudgewichtje in de vorm van een zoömorfe figuur..