Handelsdoek met aan een zijde schildering uit het Ramayana epos

Van dit type exportdoek voor de Indonesische markt (uit India zijn geen exemplaren overgeleverd) zijn vele tientallen soortgelijke exemplaren bekend. Het Tropenmuseum bezit er tien (H-68, H-69, 292-1, 411-1, 430-1, 680-1, 1583-1, 3250-4, 3250-5, 3952-6). Een aantal draagt een VOC stempel, hetgeen ze ouder dan 1799 bestempelt.<BR> <BR> De doeken tonen allemaal een tafereel uit het Ramayana namelijk de grote strijd op Lanka (Sri Lanka) tussen Rama, met zijn helpers van apen, beren plus zijn broer Lakshmana die achter hem staat, en de troepen van Ravana. Rama en Ravana staan tegenover elkaar met hun bogen gespannen. Het strijdtoneel is bezaaid met afgeschoten pijlen en afgehakte ledematen.<BR> Boven Rama twee vliegende hemelingen. Aan beide zijden zijn strijders door de linies gebroken.<BR> <BR> Alle doeken bezitten eenzelfde compositie, met dezelfde iconografische onduidelijkheden (zoals Ravana met negen in plaats van zijn gebruikelijke tien hoofden) en nonchalance van uitvoering. De textielschilders gingen – waarschijnlijk generaties lang – van dezelfde scène uit maar omdat de figuren uit de vrije hand werden aangebracht zijn alle doeken verschillend en tonen alle kleine variaties. Een enkele keer zijn Rama en Ravana van positie gewisseld, en dus hun troepen ook.<BR> <BR> Het Ramayana was vanouds populair op Java zoals blijkt uit steenreliëfs op de balustrades van de Shiva en de Brahma tempel van het Javaanse Prambanan complex (circa 900 nC) en op de hoofdtempel van Candi Panataran (14de eeuw), alsook uit wayang voorstellingen.<BR> <BR> De meeste van deze ‘apendoeken’ zijn afkomstig van Bali en vooral Sulawesi. Het hoeft geen bevreemding te wekken dat het hindoeïstische thema van het Ramayana op het hindoe-boeddhistische Bali werd gewaardeerd. Maar het genoot ook grote populariteit bij de animistische Toraja van Sulawesi.<BR> Vaak bezitten de doeken aan de bovenzijde ringetjes wat wijst op het feit dat ze opgehangen werden ter gelegenheid van bepaalde ceremoniën.<BR> .<BR> <BR> Vervaardiging<BR> De 'apendoeken' zijn van katoen en met gebruikmaking van de beitstechniek handmatig beschilderd met natuurlijke verfstoffen.

Handelsdoek met aan een zijde schildering uit het Ramayana epos

Van dit type exportdoek voor de Indonesische markt (uit India zijn geen exemplaren overgeleverd) zijn vele tientallen soortgelijke exemplaren bekend. Het Tropenmuseum bezit er tien (H-68, H-69, 292-1, 411-1, 430-1, 680-1, 1583-1, 3250-4, 3250-5, 3952-6). Een aantal draagt een VOC stempel, hetgeen ze ouder dan 1799 bestempelt.<BR> <BR> De doeken tonen allemaal een tafereel uit het Ramayana namelijk de grote strijd op Lanka (Sri Lanka) tussen Rama, met zijn helpers van apen, beren plus zijn broer Lakshmana die achter hem staat, en de troepen van Ravana. Rama en Ravana staan tegenover elkaar met hun bogen gespannen. Het strijdtoneel is bezaaid met afgeschoten pijlen en afgehakte ledematen.<BR> Boven Rama twee vliegende hemelingen. Aan beide zijden zijn strijders door de linies gebroken.<BR> <BR> Alle doeken bezitten eenzelfde compositie, met dezelfde iconografische onduidelijkheden (zoals Ravana met negen in plaats van zijn gebruikelijke tien hoofden) en nonchalance van uitvoering. De textielschilders gingen – waarschijnlijk generaties lang – van dezelfde scène uit maar omdat de figuren uit de vrije hand werden aangebracht zijn alle doeken verschillend en tonen alle kleine variaties. Een enkele keer zijn Rama en Ravana van positie gewisseld, en dus hun troepen ook.<BR> <BR> Het Ramayana was vanouds populair op Java zoals blijkt uit steenreliëfs op de balustrades van de Shiva en de Brahma tempel van het Javaanse Prambanan complex (circa 900 nC) en op de hoofdtempel van Candi Panataran (14de eeuw), alsook uit wayang voorstellingen.<BR> <BR> De meeste van deze ‘apendoeken’ zijn afkomstig van Bali en vooral Sulawesi. Het hoeft geen bevreemding te wekken dat het hindoeïstische thema van het Ramayana op het hindoe-boeddhistische Bali werd gewaardeerd. Maar het genoot ook grote populariteit bij de animistische Toraja van Sulawesi.<BR> Vaak bezitten de doeken aan de bovenzijde ringetjes wat wijst op het feit dat ze opgehangen werden ter gelegenheid van bepaalde ceremoniën.<BR> .<BR> <BR> Vervaardiging<BR> De 'apendoeken' zijn van katoen en met gebruikmaking van de beitstechniek handmatig beschilderd met natuurlijke verfstoffen.