Hanneli Goslar and Anne Frank in Bergen-Belsen
Hanneli Goslar and Anne Frank in Bergen-Belsen
type
about
description
Het Kleine Frauenlager waar Anne en Margot Frank verbleven in Bergen-Belsen lag direct naast het Sternlager. De twee delen werden van elkaar gescheiden door een hek dat bestond uit twee lagen gaas en prikkeldraad met daartussen stro of riet. De gevangenen konden elkaar dus niet zien, maar wel horen. Zo ontmoette Anne bij het hek haar goede vriendin Hanneli Goslar (1928), die sinds januari 1944 in het Sternlager zat opgesloten.
In januari of begin februari 1945 kwam iemand Hanneli halen omdat er aan de andere kant van het hek iemand was die haar vriendinnetje Anne in het kamp had gezien.[1] Hanneli dacht dat Anne met haar familie naar Zwitserland was gevlucht en was stomverbaasd om te horen dat Anne in het kamp terecht was gekomen. Ze herinnerde zich nog goed dat ze met Anne kwam te spreken: Dus ik heb geen andere keuze dan in de avond, zover als ik kan, dichtbij het prikkeldraad te komen. En ik begin daarover heen te roepen […] En toen ik daar aan het prikkeldraad riep: ‘Hallo, hallo’, de vrouw die mij antwoordde was de moeder van Peter, mevrouw Van Pels.(…) En zij wist precies dat ik een vriendin van Anne was en het eerste wat ze zegt was: ‘O, jij wilt Anne spreken.’ Ik zeg: ‘Ja natuurlijk.’ We hebben een halve minuut gepraat, het was te gevaarlijk. En toen voegde ze alleen nog bij […]: ‘Margot kan ik niet brengen, die kan niet meer tot dit prikkeldraad lopen, maar ik breng Anne.’ En daar stond ik en wachtte. En werkelijk na vijf minuten of zo, een heel zwak stemmetje, en het was Anne.[2]
Nadat de meisjes eerste samen huilden, brachten ze elkaar op de hoogte van hun ervaringen. Omdat de omstandigheden in het ´kleine vrouwenkamp´ een stuk slechter waren dan in het Sternlager ging Hanneli Goslar opzoek naar eten en kleding voor Anne. De volgende avond spraken ze weer af bij het hek en gooide Hanneli Goslar een pakketje over het prikkeldraad. En toen hoor ik dat Anne huilt en schreeuwt en kwaad is. Wat is er gebeurd? Nee, ik kon haar niet zien, en dat prikkeldraad was hoog en de nacht was donker en ik moest gooien naar wat ik hoor. Maar daar waren honderden andere hongerige vrouwen, en een andere vrouw had dat pakje opgepakt, rende weg, en heeft haar niets gegeven. Nou, ik moest haar eerst kalmeren en ik heb beloofd: ‘Wij doen het nog een keer.´[3]
Uiteindelijk lukte het Hanneli om opnieuw een pakketje samen te stellen en dit keer kwam het wel bij Anne aan. In het totaal hebben de vriendinnen elkaar drie keer aan het hek ontmoet.[3] Ook Martha van Collem (1929), die de familie Frank kende van de Liberaal Joodse Gemeente in Amsterdam, was een of twee keer bij deze ontmoetingen aanwezig. Net als Irene Hasenberg (1930) die in het kamp goed bevriend was geraakt met Hanneli Goslar en herinnerde dat ze samen opzoek waren gegaan naar kleding voor in het pakketje dat de eerste keer gestolen werd door een andere vrouw.[4]
Naar alle waarschijnlijkheid hebben Anne en Hanneli Goslar elkaar tussen 23 januari en 7 februari ontmoet.[5] Het moet vóór 7 februari zijn geweest, omdat Auguste van Pels die dag naar Raguhn vertrok en ze via Auguste met elkaar in contact konden komen.[6] Ook weten we door een bewaard gebleven lijst dat de grootmoeder van Hanneli Goslar op 23 januari 1945 een pakket via het Zwitserse Rode Kruis heeft ontvangen.[7]
Footnotes
- ^ Interview Hannah Elisabeth Pick, ‘Persönliche Erinnerungen an Anne Frank’, Mitteilungsblatt, uitgegeven door het Verband der Einwanderer deutsch-jüdische Herkunft, nr. 28, 12 juli 1957.
- ^ Anne Frank Stichting (AFS), Getuigenarchief, Interview Hannah Pick-Goslar, 6-7 mei 2009. Zie ook: AFS, Getuigenarchief, Interview Nanette König-Blitz, 2 augustus 2012, die zich ook herinnert Anne bij het hek te hebben ontmoet.
- a, b, c AFS, Getuigenarchief, interview Hannah Pick-Goslar, 6-7 mei 2009.
- ^ Zie http://www.irenebutter.com/about geraadpleegd 12 augustus 2022.
- a, b Bas von Benda-Beckmann, Na het Achterhuis. Anne Frank en de andere onderduikers in de kampen, Amsterdam: Querido, 2020, p.261-263.
- ^ Het Nederlandse Rode Kruis, Den Haag, 2050, inv.nr. 949, Netherland names extracted by I.R.O. I.T.S.; transportlijst 3 september 1944.
- ^ International Tracing Service, bad Arolsen, doc.nr. 3396827#1, Brief Commission Mixte de Secours de la Croix-Rouge Internationale aan Deutsches Rotes Kreuz, Generalführer Hartmann, 23 januari 1945, met opgaven van 51 ontvangers.
The Kleine Frauenlager where Anne and Margot Frank stayed in Bergen-Belsen was right next to the Sternlager. The two sections were separated by a fence consisting of two layers of gauze and barbed wire with straw or reeds in between. So the prisoners could not see each other, but they could hear each other. This is how Anne met up with her good friend Hanneli Goslar (1928), who had been imprisoned in the Sternlager since January 1944, at the fence.
In January or early February 1945, someone came to get Hanneli because there was someone on the other side of the fence who had seen her friend Anne in the camp.[1] Hanneli thought Anne had fled to Switzerland with her family and was stunned to hear that Anne had ended up in the camp. She well remembered coming to speak to Anne: "So I have no choice but to get close to the barbed wire in the evening, as far as I can. And I start shouting about that [...] And when I called out there at the barbed wire: 'Hello, hello', the woman who answered me was Peter's mother, Mrs Van Pels.(...) And she knew exactly that I was a friend of Anne's and the first thing she says was: 'Oh, you want to speak to Anne,' I say: 'Yes, of course,' We talked for half a minute, it was too dangerous. And then she only added [...]: 'I can't bring Margot, she can't walk up to this barbed wire, but I'll bring Anne,' and there I stood and waited. And really after five minutes or so, a very faint voice, and it was Anne."[2]
After the girls first cried together, they informed each other about their experiences. As conditions in the ´small women's camp´ were a lot worse than in the Sternlager, Hanneli Goslar went in search of food and clothes for Anne. The next evening they met again at the fence and Hanneli Goslar threw a package over the barbed wire. "And then I hear Anne crying and screaming and angry. What happened? No, I couldn't see her, and that barbed wire was high and the night was dark and I had to throw at what I hear. But there were hundreds of other hungry women there, and another woman had picked up that package, run away, and didn't give her anything. Well, I had to calm her down first and I promised: 'We'll do it again.´"[3]
Finally, Hanneli managed to put together another package and this time it did arrive in Anne's possession. In total, the friends met at the fence three times.[3] Martha van Collem (1929), who knew the Frank family from the Liberal Jewish Congregation in Amsterdam, also attended these meetings once or twice. As did Irene Hasenberg (1930), who had become good friends with Hanneli Goslar in the camp and remembered that they had gone together looking for clothes to put in the parcel that was stolen by another woman the first time.[4]
In all likelihood, Anne and Hanneli Goslar met between 23 January and 7 February .[5] It must have been before 7 February, because Auguste van Pels was sent to Raguhn that day and they were able to get in touch through Auguste.[6] We also know through a surviving list that Hanneli Goslar's grandmother received a parcel through the Swiss Red Cross on 23 January 1945 .[7]
Footnotes
- ^ Interview Hanna Elisabeth Pick, ‘Persönliche Erinnerungen an Anne Frank’, Mitteilungsblatt, uitgegeven door het Verband der Einwanderer deutsch-jüdische Herkunft, nr. 28, 12 juli 1957.
- ^ Anne Frank Stichting (AFS), Getuigenarchief, Interview Hannah Pick-Goslar, 6-7 mei 2009. Zie ook: AFS, Getuigenarchief, Interview Nanette König-Blitz, 2 augustus 2012, die zich ook herinnert Anne bij het hek te hebben ontmoet.
- a, b, c AFS, Getuigenarchief, interview Hannah Pick-Goslar, 6-7 mei 2009.
- ^ Zie http://www.irenebutter.com/about geraadpleegd 12 augustus 2022.
- a, b Bas von Benda-Beckmann, Na het Achterhuis. Anne Frank en de andere onderduikers in de kampen, Amsterdam: Querido, 2020, p.261-263.
- ^ Het Nederlandse Rode Kruis, Den Haag, 2050, inv.nr. 949, Netherland names extracted by I.R.O. I.T.S.; transportlijst 3 september 1944.
- ^ International Tracing Service, bad Arolsen, doc.nr. 3396827#1, Brief Commission Mixte de Secours de la Croix-Rouge Internationale aan Deutsches Rotes Kreuz, Generalführer Hartmann, 23 januari 1945, met opgaven van 51 ontvangers.